Acil Tıpta Bir Vakayı Bir Uzmanın Değerlendirmesini Talep Ederken ve Uzmanı Kliniğe Davet Ederken Bilinmesi Gereken Noktalar

1. Acil tıp kliniğinde uzman branşlardan vakayı değerlendirme talepleri yazılı ve/veya sözlü şekilde (telefonla veya yüz yüze) olarak hastanenin bu iletişimi kayıt altında aldığı resmi bir sistem aracılığı ile yapılır.

2. Yazılı ve sözlü konsültasyonlarda hastayı değerlendirmesinin neden talep edildiği (gerekçe) açık ve anlaşılır bir şekilde ilgili uzmana bildirilmelidir.

3. Tetkikleri tamamlanmamış bir hasta için konsültasyon istendiğinde gerekçesi ve aciliyet durumu konsültana açıklanmalıdır.

4. Eğer konsültan ulaşabilecek bir noktada ise hasta kayıtları yeterli bir şekilde tutulmuş olmalı ve konsültanın HBYS üzerinden bu kayıtlara ve hastanın laboratuvar ve görüntülemelere ulaşması talep edilmelidir.

5. Hastanın takip ve tedavisini değiştirmeyecek ivedilik arz etmeyen konsültasyonlar uygun saatlere denk getirilmelidir.

6. Çok sayıda branş uzmanının hastayı değerlendirmesi gerektiğinde hastanın mortalitesinin ve morbiditesinin en hızlı kötüleşebileceği branştan başlanmalıdır.

7. Sözel iletişim sırasında açık ve net bir şekilde uzmanın hastayı değerlendirmesine neden ihtiyaç duyulduğu belirtilmelidir. En kısa ve sade şekilde hastalar anlatılmalıdır. Konuşma sürecinde etik değerler unutulmamalıdır, nazik ve kibar olunmalıdır.

8. Konsültanla ilk iletişim kurulduğunda kendimizi tanıtmalı, karşımızdaki uzmanın ismi öğrenilip konsültana ismiyle hitap edilmelidir.

9. Konsültanın farklı fikirlerini dinlemeye ve kabul etmeye açık olunmalıdır.

10. Düşündüklerimiz ve söylediklerimiz birbiriyle çelişmemelidir.

11. Meslek adabı, etik değerler ve toplumsal görgü kurallarına uygun bir şekilde davranmalı, tartışmaktan kaçınmalıyız.

12. Kendimize azami düzeyde güvenmeli ve saygı duymalıyız.

13. İşimizin ve görevimizin ilgili uzmandan, uzmanlık alanıyla ilgili vakaya katkıda bulunmasını ve vakayı devralmasını istemek olduğunu akıldan çıkarmamalıyız.

14. Gerçek acil vakaları, acil tıp kliniğine genellikle acil hekimini tercih ettikleri için gelmezler, tercih edilen şey çoğunlukla hastane ve ilgili uzmanlık alanıdır.

15. Acil vaka değerlendirme süreçlerinde, hastaya tıbbi ve hukuki olarak sorumluluğumuz ve uzmanlığımız olmayan tıbbi iş ve işlemleri uygulamamız, bir kısım tedavileri vermemiz etik ve bilimsel olmadığı gibi suç teşkil edebilir.

16. Bizim acil vakayı yönetmede sorumluluğumuz; Acil tıbbi durumu (Acil Tıbbi Durum: Yaşam, organ, doku, fonksiyon kaybı riski bulunan ve beklenmedik bir anda aniden gelişen durumlar veya erkenden müdahale edilmediğinde bu risklerin gelişebileceği tıbbi durumlar) tespit etmek ve buna yönelik ilk-başlangıç müdahaleleri (tedavileri) başlayarak, ileri ve kalıcı tedavileri ilgili uzmana başlatmak ve yaptırmak olduğunu aklımızdan çıkartmamalıyız.

17. Her bir tıp fakültesi mezunu hekim 16. maddedeki fonksiyonu veya görevi yerine getirecek kadar yeterli eğitim almalıdır ve almıştır. Dolayısıyla bir uzmandan vakayı değerlendirmesini talep ederken asla yetersizlik duygusu taşınmamalıdır. Zira onlarca tıp branşıyla ilgili tüm bilgi ve beceriye sahip olmamız zaten mümkün değildir. Böyle olmalıymış gibi bir tavra girilmesi sağlıklı değildir. Acil hekiminin acil tıbbi durumu olan vakalardaki görevi; vaka yönetiminde bu bilgi ve beceriye sahip profesyonelleri (doktor, hemşire, teknisyen, tekniker, hasta bakıcı) yerinde ve zamanında devreye sokmaktır.

18. Konsültasyon isterken acil hekimi empatiyi ön planda tutmalı ve sabırlı olmalıdır.

19. Konsültan hekim vakayı değerlendirmeye ikna edilemediğinde, video konferans, yazılı davet vb. alternatif çözümler üretilmelidir.

20. Başka bir hekimi acil tıp kliniğinde onun bilgi beceri ve zamanına ihtiyaç duyan bir hasta bulunduğunu söyleyerek kliniğe davet ettiğimizde, samimi, saygılı ve işbirlikçi yaklaşım gösterdiğimizi o hekime hissettirmeliyiz.

21. Konsültanla iletişimimizde, onun uzmanlığını takdir ettiğimizi belirterek konuşmaya başlamak, hem iletişim hem de ikna sürecinde işimizi kolaylaştırabilir.

Acil Tıp eğitiminde intörn hekimlere konsültasyon istemeyi öğretmek neden önemlidir?

1. Acil tıp kliniğinde İntörn hekimlerin konsültasyon istemlerinde aktif rol almaları, hasta bakım ekibiyle etkili iletişim kurma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Farklı uzmanlarla etkili bir şekilde iletişim kurma becerisini geliştirmek, hasta bilgilerini aktarmak ve görüş alışverişinde bulunmak, gelecekte mesleklerini etkin uygulamalarını sağlayacak önemli bir yetenektir.

2. Konsültanlarla iletişim kurmak, intörnler için eşsiz öğrenme fırsatları sunar. Farklı uzmanlarla etkileşim kurmak, yeni bilgiler edinmelerine, vaka bazlı analizler yapabilme ve farklı tedavi stratejilerini öğrenmelerine yardımcı olur. Bu da tıp eğitimimizin kalitesini artırabilir.

3. İleride bir çoğunun ilk görev yeri acil tıp klinikleri olacak olan tıp öğrencilerinin uzmanlarla acil vakalar ile ilgili doğru, bilime ve hukuka uygun etkin iletişim kurabilme yeteneği kazanması tüm ülke çapında verilen acil sağlık bakımının kalite ve güvenliğini arttırabilir.

NOT: Acil Tıp Kliniğinde acil hekimleri tarafından acil tıbbi durumu olan vakaların ilgili uzmanlarca değerlendirilmesi talebi bire bir anladığımız anlamda bir konsültasyon değildir. Tıpkı İngilizcede “Emergency” kelimesinin tam karşılığı Türkçedeki “Acil” demek değilse, acil tıp kliniğinden istenen konsültasyonda vaka danışma, görüş alışverişinde bulunma değildir. Acil hekimleri genellikle belirli bir işlem, girişim ve tedaviyi uygulamak üzere hastaları devretmek amacı ile uzmanları acil tıp kliniğine davet eder.  

Doç. Dr. A. Cüneyt HOCAGİL