Sağlık Bakanlığı Teşkilat Yapısı Nasıldır?

Sağlık Bakanlığı teşkilatlanması içerisinde yeralan acil sağlık hizmetleri ikinci ve üçüncü basamak hastane hizmetleri bünyesinde verilen acil servis sağlık hizmetleri ile hastane öncesinde verilen acil sağlık hizmetlerini kapsamaktadır. Sağlık kapsamında özel eğitim almış profesyoneller tarafından gerekli araç-gereçler kullanılarak olay yerinde, nakil esnasında ve acil servislerde verilen hizmetlerin bütününe acil sağlık hizmeti adı verilmektedir. Acil sağlık hizmetlerinin ülkenin dört bir yanında 7 gün 24 saat kesintiye uğramadan, eşit bir şekilde sunulabilmesi ve her daim ulaşılabilir biçimde yürütülmesi kalite ve hizmet standartlarının bir gereğidir. Bu kapsamda acil sağlık hizmetlerinin yürütülebilmesi amacıyla Sağlık Bakanlığınca oluşturulan birimler bulunmaktadır. İl Acil Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Komisyonu (ASKOM), il düzeyinde acil sağlık hizmetlerinin rutin faaliyetini sekteye uğratmadan ilgili kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlamaktadır. ASKOM kitlesel yaralanmalarda yaralıların hastanelere nakillerinde, aynı hastanedeki hasta yoğunluğunun azaltılmasında önemli rol oynamaktadır. Bu kapsamda il içeresindeki hastanelerde oluşabilecek yoğunluğun ve karmaşıklığın önüne geçilebilecek ve hastanelerin yoğunluk takibi sağlanabilecektir. Acil sağlık hizmetlerinde hayati tehlikeye neden olabilecek kazalar ve kardiyovasküler hastalıklar gibi akut/ivedi yardıma ihtiyaç duyulan durumlarda hastane öncesi tıbbi bakım verilmesini sağlamak temel amaçtır.

Sağlık Bakanlığı gerek merkezde gerekse taşrada iş ve işlemlerini kendisine bağlı birimler aracılığı ile yürütmektedir. Merkez ve taşra teşkilatına ilişkin gerekli bilgiler çalışmanın devamında sunulmuştur.

Sağlık Bakanlığı’nın teşkilat şeması incelendiğinde farklı sağlık hizmetlerinin sunumundan sorumlu birçok alt biriminin olduğu görülmektedir. Ancak yapılan bu çalışmada, Sağlık Bakanlığı teşkilat şemasının tüm birimleri incelenmemiş olup çalışmamızın ana gövdesini oluşturan hastane öncesi acil sağlık hizmetlerini oluşturulan teşkilat şemasının incelenmesine yer verilmiştir.  

•  ASH şube müdürlüğü,

•  Başhekimlik (Ambulans servisi),

•  Acil servisler

• Birinci basamak sağlık birimleri (Aile hekimliği birimleri, toplum sağlığı merkezleri),

•  Sağlık hizmeti sunan kamu kurum-kuruluşları,

•  Yataklı tedavi kurumları,

• Acil sağlık hizmetleri ile ilgili hizmet veren özel kuruluşlar ile şahıslar.

• Hizmet sunumunun yapılacağı nüfus sayısının en az 50.000 kişi olması,

• Bölgede ulaşım imkânlarının sınırlılığı,

• Acil sağlık yardımı gerektiren hal ve olay görülme sıklığı,

• Çeşitli yaralanmalar, iş kazaları ve trafik kazası sayı ve sıklığı gibi durumlar genel kriter olarak dikkate alınmaktadır.

Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı

Türkiye'de Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat Yapısı Nasıldır?

Acil Sağlık Hizmetlerinin (ASH) Sağlık Bakanlığı içerisindeki yönetim yapılanması yukarıdan aşağıya doğru olacak şekilde tüm devlet kurum ve kuruluşlarında olduğu üzere ast üst düzeni içerisinde hiyerarşik bir yapıya sahiptir. Sağlık Bakanlığı (SB) ile bağlı kuruluşlarının yeniden yapılandırılması amacıyla 6/4/2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanunun kapsamında yer alan acil sağlık hizmetlerinin merkez teşkilatı, Sağlık Bakanlığına bağlı hizmet birimlerinden biri olarak “Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü” adı altında, bünyesinde altı daire başkanlığı yer almak suretiyle hizmetlerini yürütmektedir.

Sağlık Bakanlığının Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğine göre Acil Sağlık Hizmetleri tanımı şu şekilde yapılmıştır; aniden gelişen hastalık ve yaralanma durumlarında, yetkili sağlık personelleri tarafından, olay yerinde, nakil esnasında, sağlık kurum ve kuruluşlarında tıbbi araç ve gereç desteği ile sunulan bütün sağlık hizmetleridir. Acil sağlık hizmetleri hastane öncesi alanda beklenmedik durumlara müdahale etmek, gerekli önemleri almak, zamanı etkin ve verimli kullanmak suretiyle gerekli acil yardım hizmetlerinin sunulması olarak ifade edilmektedir.

Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü organizasyon şeması

Türkiye'de Sağlık Bakanlığı Taşra Teşkilatı Yapılanması nasıldır?

Acil Sağlık Hizmetlerinin sunumunda Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğe bağlı olarak illerde faaliyet gösteren taşra birimleri yer almaktadır. Taşra teşkilatlanması da hiyerarşik bir yapılanma ile destek hizmet ve temel hizmet birimlerinden oluşmaktadır. İl bünyesinde yer alan tüm acil sağlık hizmet birimleri ve diğer birimleri sundukları hizmet açısından il sağlık müdürlüğüne karşı sorumludurlar.

Acil sağlık hizmetlerine bağlı olan illerdeki temel hizmet birimleri şu şekildedir.

• ASH şube müdürlüğü,
• Başhekimlik (Ambulans servisi),
• Acil servis.

 İl genelinde acil sağlık hizmetlerine bağlı hizmet veren destek birimleri ise şunlardır:

• Birinci basamak sağlık birimleri (Aile hekimliği birimleri, toplum sağlığı merkezleri),
• Sağlık hizmeti sunan kamu kurum-kuruluşları,
• Yataklı tedavi kurumları,
• Acil sağlık hizmetleri ile ilgili hizmet veren özel kuruluşlar ile şahıslar.

Türkiye'de Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü Teşkilay yapısı nasıldır?

Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü, tüm il kapsamındaki acil sağlık hizmetleri ile ilgili çalışmaları İl Sağlık Müdürlüğü adına koordine ederek, planlamasını yapmaktadır. Ayrıca il genelindeki ambulansların ruhsatlandırma ve denetimi, hastane acil servislerinin koordinasyonu ve denetimi de görevleri arasında yer almakla birlikte; il düzeyindeki ilk yardım eğitimlerinin verilmesini organize etmek, ilk yardım eğitim veren merkezlerin ruhsatlarının verilmesi ve denetimini sağlamak, il sağlık bazında afet planlarının hazırlanması uygulanması ve koordine edilmesini sağlamak, acil sağlık hizmetlerine ilişkin tüm verileri toplamak ve değerlendirmek görevlerini de yerine getirmektedir. İl Ambulans Servisi Başhekimliği, Özel ve Resmi Ambulans Servisleri ve Hastane Acil Servisleri ASH Şube Müdürlüğüne bağlı olarak görev yapan alt birimlerdir. Komuta Kontrol Merkezi (KKM) ile 112 acil sağlık hizmetleri istasyonları ise İl Ambulans Servisi Başhekimliğine bağlı olarak görev yapmaktadırlar. İl düzeyindeki koordinasyon çalışmalarının yürütülmesi ASH Şube Müdürlüğü’nün yanı sıra ASKOM tarafından sağlanmaktadır..

Acil sağlık hizmetlerinin taşra teşkilatlanması

Yataklı Kurumlardaki Acil Servis Birimleri Hangileridir?

Sağlık Bakanlığına bağlı ikinci ve üçüncü basamak olarak adlandırılan yataklı tedavi kurumları ve özel sağlık kurumları bünyesinde yer alan acil sağlık hizmet birimleridirler. Bu hizmet birimleri doğrudan kendilerine müracaat eden veya 112 İstasyonlarına bağlı ambulanslar tarafından kendilerine getirilen acil hasta ve yaralılara acil tıbbi müdahalede bulunmak, bu hizmetlerin kayıtlarını tutmak ve gerektiğinde üst birimlerine geri bildirim yapmak zorundadırlar.

 İl Ambulans Servisi Başhekimliğinin Organizasyon Yapısı Nasıldır ve Görevleri Nelerdir?

112 Komuta Kontrol Merkezleri ve 112 Acil Sağlık Hizmetleri istasyonları İl Ambulans Servisi Başhekimliğine bağlı olarak görev yapmaktadırlar.

 Komuta Kontrol Merkezi

Ambulans Servisi Başhekimliğe bağlı olarak görev yapan Komuta Kontrol Merkezi, tarafından acil sağlık yardım çağrıları karşılanmakta, il genelindeki tüm ambulanslar sevk ve idare edilmektedir. Komuta Kontrol Merkezleri 24 saat esasına göre görev yapmakta olup; bir nöbetçi şef, uygun sayıda danışman hekim ve gelen acil çağrılara yanıt veren sağlık personelleri bulunmaktadır. Komuta Kontrol Merkezlerinin il bünyesindeki oluşumlarında il nüfusu, iklim koşulları, coğrafi yapısı, acil sağlık yardım çağrı sayısı, istasyon sayısı dikkate alınmakta ve yeterli sayıda personel, donanım, teknik alt yapı ile birlikte uygun fiziki koşullara sahip olacak şekilde inşa edilirler. Komuta Kontrol Merkezlerinin görevleri arasında; tüm acil sağlık yardım çağrılarını değerlendirmek, gelen çağrıya yönelik yeterli sayıda sağlık ekibinin olay yerine gönderilmesi, vakalara ait bilgilerin kayıt altına alınması, saklanması ve değerlendirmesini yapmak, bağlı bulunan acil sağlık yardım istasyonlarının sevk ve idaresini yapmak, il düzeyi yoğun bakımlar kritik yatak seviyesi takibi ile hastaneler arasında koordinasyonu sağlamak, olağandışı acil ve afet durumlarında tüm kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde olay yerine yeterli acil sağlık aracı ve ambulans sevkinin yapılması, gerekirse il genelinde bulunan tüm ambulans ve özel ambulansların sevk ve idaresini yapmak olarak sıralamak mümkündür .

Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetlerinde Bulunan İstasyon Tipleri Nelerdir?

Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonları (ASHİ), ASH Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde belirtilen kıstaslar doğrultusunda il ve ilçelerde, İl Sağlık Müdürlüğünün teklifi ve valilik onayı ile kurulan, acil sağlık hizmetinin eşit şekilde, kaliteli ve hızlı dağılımının yapılabilmesi için kurulan birimlerdir. Bu 112 istasyonlarında görev yapan sağlık ekipleri bulunmakta; ekip, hasta veya yaralılara olay yerinde gerekli tedbirleri alarak tıbbi müdahalede bulunma yetkisi verilen; acil sağlık hizmetlerinde özel eğitim almış sağlık personeli ve ambulans sürücüsüdür. KKM’ ne gelen vaka ihbarları değerlendirilerek gerekli bilgiler en yakın 112 istasyonuna telsiz ile bildirilmekte ve vakaya müdahalede görevlendirmeleri yapılmaktadır. ASH Yönetmeliği gereği Madde.11 kapsamında, hizmet vermekte olan acil sağlık hizmetlerine bağlı istasyonlar 3 gruba ayrılmıştır. Bunlar A, B ve C tipi istasyonlar şeklinde belirlenmiştir:

A Tipi istasyon: İl Ambulans Servisi Başhekimliğine bağlı ve 24 saat esası ile yalnızca ambulans hizmeti sunan istasyonlar olarak, ekip içerisinde doktor yer alıyorsa A1, doktor yer almıyorsa A2 tipi istasyon şeklinde tanımlanmaktadır. Genellikle, Türkiye’de bulunan istasyonların büyük çoğunluğu A2 tipi istasyonlardır ve görevlendirildikleri vakalarda gerekli müdahaleyi yaptıktan sonra en yakın hastaneye naklini sağlayarak, istasyonlarına tekrar dönüş yapmakla yükümlüdürler.

B Tipi İstasyon: Birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumları ile entegre olarak, 24 saat boyunca kesintisiz şekilde ambulans hizmeti ve acil servis hizmeti vermekte olup; hastanelerde yer alan acil servisler ile entegre olarak hizmet verenler B1 tip istasyon, birinci basamakta yer alan sağlık kuruluşları ile entegre olarak hizmet verenler ise B2 tip istasyon adını almaktadır.

C Tipi istasyon: İhtiyaca binaen beliren gün içerisinde, geçici olarak, sadece ambulans hizmet veren acil sağlık istasyonlarıdır. Özellikle büyük organizasyonlar, kutlama ve törenlerde görev alırlar. 112 Acil İstasyonlarının yer seçimde belirlenen kriterlere bakıldığında.