ACİL SERVİSE CİNSEL SALDIRIYLA BAŞVURAN HASTA YÖNETİMİ

Bir kişinin, ilgili diğer kişinin açık rızası olmadan cinsel faaliyette bulunması eylemi .Seksin silah olduğu zorunlu bir eylem.Cinsel olmayan künt veya delici travma ile ilişkili olabilir.

Cinsel saldırı sırasında vücudun herhangi bir yeri yaralanabilir.

Kadınlarda genital bölgenin muayene edilmesi gereken önemli bölgeleri vajina, anüs, rektum, perine, labia majora ve minör ve vestibüldür .Posterior fourchette ve labia minör en sık yaralanma bölgeleridir.

Erkeklerde penis ve skrotum genital yaralanmaların sık görüldüğü yerlerdir; Anal penetrasyon durumunda rektum ve prostat da değerlendirilmelidir

Bir kişiye rızası olmadan gerçekleştirilen her türlü cinsel eylem

Cinsel açıdan hassas bölgelere istenmeyen dokunmalardan ciddi yaralanmalara yol açacak zorla cinsel ilişkiye kadar değişebilir

Teşhis:

Kesinlikle yapılması gerekenler:

• Herhangi bir temas bölgesinden örnek alınmalı ve nükleik asit amplifikasyon testi kullanılarak gonore ve klamidya açısından test edilmelidir.

• Hasta profilaktik tedavi almayı planlıyorsa gerekli olmayabilir

• Hareketli sperm aramak için tüm temas yerlerinin ıslak preparasyonları da elde edilebilir.

• Trikomonas için kadınlarda vajinal sürüntünün ıslak kısmı

Alınması düşünülebilecek tetkikler:

• Doğurganlık çağındaki kadınlarda gebelik testi

• Gerektiğinde HIV, hepatit (B ve C) ve frengi için kan testleri

• Saldırıya ilişkin amnezi gelişen hastalarda ilaç ve alkol taraması seçici olarak yapılmalı; sıklıkla kan ve idrar örneklerine ihtiyaç duyulur

• Önemli derecede genital olmayan travma mevcutsa, temel laboratuvar testleri arasında tam kan sayımı (CBC), kimya, protrombin zamanı (PT)/INR, arteriyel kan gazı/venöz kan gazı (ABG/VBG), tip ve tarama ve idrar tahlili yer alır.

Değerlendirme:

İlk değerlendirme: Önemli bir ekstragenital travma mevcutsa, acil yaşam tehditlerini tanımayı ve tedavi etmeyi amaçlayan Gelişmiş Travma Yaşam Desteği'nde açıklandığı gibi birincil incelemeye odaklanılmalı.

İkincil inceleme: Hasta stabilize edildikten sonra tepeden tırnağa muayene yaparak ilgili yaralanmalar değerlendirilmeli.

Adli değerlendirme gerekiyorsa, mümkünse özel eğitimli sağlayıcılar tarafından yapılmalı ve iyi belgelenmelidir.

Genital muayenenin dikkatlice yapılması, travma ve adli kanıtların aranması gereklidir.

Kadınlar için hamilelik değerlendirmesi ve önlenmesi göz önüne alınmalı.

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların değerlendirilmesi, tedavisi ve önlenmesi

Psikolojik değerlendirme ve destek sağlanmalı.

İlaç Tedavisi:

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesinde ampirik tedavi uygulanır.

Ergen ve yetişkin kadın cinsel saldırı mağdurları için önerilen rejim:

• Bel soğukluğu için kas içi seftriakson 500 mg*

• Ayrıca klamidya için 7 gün boyunca günde iki kez ağızdan 100 mg Doksisiklin

• Artı trichomoniasis için 7 gün boyunca günde iki kez 500 mg Metronidazol

Ergen ve yetişkin erkek cinsel saldırı mağdurları için önerilen rejim

• Bel soğukluğu için kas içi seftriakson 500 mg*

• Ayrıca klamidya için 7 gün boyunca günde iki kez ağızdan 100 mg Doksisiklin

* 150 kg'ın üzerindeki kişilere 1 gr seftriakson uygulanmalıdır.

Saldırganın hepatit durumu bilinmiyorsa ve hayatta kalan kişi daha önce aşılanmamışsa maruz kalma sonrası hepatit B aşısı (hepatit B immün globulin [HBIG] olmadan). Saldırganın hepatit B yüzey antijeni (HBsAg) pozitif olduğu biliniyorsa, aşılanmamış hayatta kalanlara hem hepatit B aşısı hem de HBIG uygulanmalıdır. Cinsel saldırı mağdurlarına aşı ve eğer endike ise HBIG ilk muayene sırasında yapılmalı ve aşının takip dozları ilk dozdan 1-2 ve 4-6 ay sonra uygulanmalıdır. Daha önce aşılanmış ancak aşılama sonrası test yapılmamış hayatta kalanlara tek bir aşı takviye dozu uygulanmalıdır.

Hasta saldırıdan sonraki 72 saat içinde başvurursa HIV profilaksisi önerilmelidir. Tedaviye mümkün olan en kısa sürede başlanmalı. 3 ilaç rejimi; dahil olmak üzere çeşitli seçenekler mevcuttur.

Tercih edilen tedavi: Truvada (tenofovir DF 300 mg + emtrisitabin 200 mg) günde bir kez ağızdan 1 tablet, günde iki kez raltegravir 400 mg veya günde bir kez dolutegravir 50 mg

Alternatif tedavi: Truvada (tenofovir DF 300 mg + emtrisitabin 200 mg) günde bir kez ağızdan 1 tablet, günde bir kez darunavir 800 mg ve günde bir kez 100 mg ritonavir

Böbrek fonksiyon bozukluğu varsa (kreatinin klerensi ≤ 59 mL/dakika), tercih edilen tedavi zidovudin ve lamivudindir; her iki doz da böbrek fonksiyonunun derecesine göre günde iki kez 400 mg raltegravir veya günde bir kez 50 mg dolutegravir ile ayarlanır.

Tedavi 28 gün süreyle verilmeli ve daha ileri danışmanlık için takip yapılmalıdır.

Kaynak hastanın HIV negatif olduğu doğrulanırsa PEP rejimini sonlandırın

Doğurganlık çağındaki kadınlara acil kontrasepsiyon önerilmelidir; seçenekler şunlardır;

Ulipristal asetat ağızdan tek dozda (30 mg) veya Levonorgestrel ağızdan 1,5 mg tek dozda

Veya kombine östrojen ve progestin hapı rejimi.

Dr. Gülşah TANER