Tedavide amaç semptomları azaltmak ve göz içi basıncı (GİB)’nı düşürmektir. Oral veya topikal karbonik anhidraz inhibitörleri, topikal beta blokerler, topikal alfa 2 adrenerjik agonistler humor aköz salgısını azaltarak GİB’nı düşürürler (β-blokerler 1 saat içinde GİB’nı %20-30, alfa 2 agonistler ise 2 saat içinde %26 düşürür. Bu ilaçlar ilk seçenek olarak tek başına veya kombine kullanılabilir. Akut açı kapanmasında prostaglandinler de GİB’nı etkin olarak düşürmektedir. Topikal steroidler ise inflamasyonu azaltmak için kullanılır (%1 prednizolon asetat 4x1).
Ekstraoküler belirtilerin tedavisi için; Ağrı için analjezik, bulantı kusma (GİB’nı arttırır ) için antiemetik yapılır. Supin pozisyon GİB’nı azaltıp, konforu arttırabilir /lens iristen uzaklaşır ve pupiller blok azalır. Başlangıç girişimden sonra hasta ek ilaç, ozmotik ajanlar, acil iridotomi gerekliliği açısından tekrar değerlendirilir. Pupiller blok ve plato irise bağlı akut açı kapanmasında pilokarpin GİB’nı belirgin düşürdükten sonra kullanılmalıdır.2 Tedavinin başlanmasından yaklaşık 1 saat sonra 15 dakika ara ile 2 doz pilokarpin (açıyı açar) önerilir. Başlangıçta yüksek GİB iriste iskemik paraliziye neden olur. Bu dönemde pilokarpin etkisizdir.3 GİB düşünce iskemik paralizi azalacağı için pupiller bloğu rahatlamakta pilokarpin daha faydalı olacaktır. Bazı klinisyenler GİB 40 mmHg olana kadar pilokarpin vermezken, bazıları ise tanı konar konmaz vermeyi önerir. Pilokarpin dikkatli kullanılmalıdır. Pilokarpin silier kasta kasılma ile lensin aksiyel kalınlığında artışa ve öne lens hareketine neden olur. Ön kamara derinliğinde azalma /paradoksik reaksiyon ile klinikte bozulmaya yol açabilir.
Akut açı kapanmasında göz içi basıncı ne kadar azaltılmalı? Standart bir oran yoktur. GİB’te azalma %25'ten fazla ise, GİB<35mmHg ise emniyetli olabilir.4 İkinci doz pilokarpinden 30 dk sonra GİB azalmaz ise ozmotik ajanlar düşünülmelidir (Oral gliserol, isosorbid, IV mannitol). Hiperozmotik ajanlar; vitreus volümünü azaltırlar. Hastaların %44’ne,GİB düşürmek için ozmotik ajan eklenmesi gerektirmektedir.5 Etki olmaz ise ve hasta da tolere edebiliyor ise tekrarlanabilir. Ozmotik diürez, total vücut sıvısında azalmaya yol açar. Kalp/damar hastaları ve böbrek hastalarında dikkatli olmak gerekir. Bulantı kusma yoksa oral hiperozmotikler verilebilir. %50 gliserin (1-1.5gr/kg), diabet hastalarında eşit dozda %45 isosorbid verilebilir. Intravenöz mannitol %20 /1-1.5 g/kg dozunda verilebilir.
- Dr. Mustafa SERİN
KAYNAK: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları AD, Prof. Dr. Oya Tekeli