Akut ağrı, bir doku harabiyeti ile başlayan ve doku iyileşmesiyle giderek
azalan, kimyasal ya da mekanik uyaranlara karşı gösterilen fizyolojik bir
yanıttır.
Hastalık veya doku hasarını takiben bölgede salınan
lokal enflamatuar mediatörler (bradikinin, substance P, prostoglandin, histamin
ve serotonin) hiperaljezi ve allodiniye neden olur. Ağrı duyusu afferent yolla
beyne taşınır. Bununla birlikte spinal NMDA reseptörlerinin glutamat
aktivasyonuna bağlı olarak merkezi sinir sistemindeki nöronların
uyarılabilirliğini artırır ve bu durum ağrı algısını şiddetlendirir. Ağrının
azaltılması için bu fizyolojik mekanizmaları bloke etmek gerekmektedir.
Hastanın ağrı durumu bütün tıbbi disiplinlerin ilk poliklinik ve klinik
değerlendirmesinde “Ağrı Skalaları” kullanılarak değerlendirilir.
KULLANILAN AĞRI SKALALARI
- NIPS / Yeni Doğan Ağrı Değerlendirme Ölçeği (Neonatal Infant Pain
Scala) (Yeni Doğan- 1 Yaş)
- FLACC / Ağrı Değerlendirme Ölçeği (Post-Operatif Dönem)
- Yüz (Wong-Baker) Ağrı Değerlendirme Ölçeği (1-7 Yaş)
- Sayısal Ağrı Değerlendirme Ölçeği (7 Yaş ve Üstü)
- Davranışsal Ağrı Değerlendirme Ölçeği ( Entübe / Sedatize)
Akut Ağrılı Hastada Farmakolojik Tedaviler
1. Non steroid anti enflamatuvar ilaçlar: Hafif şiddetteki ağrılar için
kullanılabilir. Böbrek, kalp yetmezliği ve gastrointestinal kanama eğilimi
olanlarda dikkatli kullanılmalıdır .
2. Asetaminofen: Oral, rektal ve parenteral (iv) olarak hafif-orta dereceli
ağrılar için iyi bir başlangıç analjeziğidir.
3. Opioid analjezik ilaçlar: Acil serviste akut şiddetli ağrılar ve
non-opioidlere yanıt vermeyen ağrıları yönetmekte yaygın olarak kullanılır.
Hasta tedavi öncesinde öncesinde iyice değerlendirilmeli; sedasyon, solunum
depresyonu, tolerans ve hiperaljezi riski gibi ciddi advers etkiler konusunda
bilgilendirilmelidir. Opioidler yanıta göre artan dozlarda titrasyon yapılarak
uygulanmalıdır.
4. Ketamin: Travmatik ve travmatik olmayan ağrılarda tek başına veya çoklu
yöntemin bir parçası olarak kullanılabilir. Ancak hafif, geçici yan etkilere
neden olabileceğini hastalara açıklanmalıdır.
5. Sinir Blokajları: Belirli akut ağrılı durumlarda tek başına veya diğer
tedavileri güçlendirme amaçlı kullanılabilir. Sistemik yan etkileri de daha az
olduğundan etkin ve güvenli bir tedavi yöntemidir.
6. Topikal uygulamalar: Topikal analjezik örnekleri arasında; diklofenak,
ketoprofen, ibuprofen, %4-5 lidokain bandı, EMLA kremi ve kapsaisin kremi bulunur.