AKUT BAŞ AĞRISI  


Baş ağrısı en sık görülen tıbbi şikayetler arasındadır. Tüm primer baş ağrılarının yüzde 90'ı migren, gerilim tipi ve küme baş ağrısı kategorisine girer. Toplumda en sık görülen baş ağrısı tipi epizodik gerilim tipi baş ağrısı (TTH) iken, birinci basamak hekimlerine başvuran hastalarda en sık görülen tanı migrendir.

Migren, tekrarlayan atakların bir bozukluğudur. Migrenin baş ağrısı sıklıkla tek taraflıdır, zonklayıcı veya pulsatil bir kaliteye sahip olma eğilimindedir. Eşlik eden özellikler bulantı, kusma, fotofobi, fonofobi veya ozmofobidir.Tetikleyici faktörler stres, adet görme, görsel uyaranlar, hava değişiklikleri, nitratlar, oruç tutma, alkol, uyku bozuklukları ve aspartamı içerebilir.   

Gerilim tipi baş ağrısının tipik sunumu, hafif ila orta şiddette, iki taraflı, zonklayıcı olmayan bir baş ağrısıdır     

Küme baş ağrısı, genellikle şiddetli baş ağrısı ataklarını ve tipik eşlik eden otonomik semptomları içerir. Otonomik semptomlar ağrının aynı tarafındadır ve pitoz, miyozis, lakrimasyon, konjonktival enjeksiyon, burun akıntısı, periorbital ödem, yüz terlemesi ve burun tıkanıklığını içerebilir. Huzursuzluk, küme baş ağrısı atağının tipik bir özelliği olabilir. Ataklar genellikle 15 ila 180 dakika sürer.    

 Ayrıntılı öykü şunları içermelidir:

Başlangıç yaşı


Aura ve prodromun varlığı veya yokluğu


atakların sıklığı, yoğunluğu ve süresi


Ayda baş ağrısı gün sayısı


Başlangıç zamanı ve modu


Ağrının kalitesi, yeri


İlişkili semptomlar ve anormallikler


Ailede migren öyküsü


arttırıcı ve hafifletici faktörler


Pozisyon değişikliği ile alevlenme veya rahatlama (örneğin, düz yatmaya karşı dik durma)


Aktivitenin ağrı üzerindeki etkisi


Yiyecek/alkol ilişkisi


Daha önceki herhangi bir tedaviye yanıt


Mevcut ilaçların gözden geçirilmesi


Son travma ile birliktelik


Uyku, egzersiz, kilo veya diyetteki son değişiklikler


İş veya yaşam tarzında değişiklik (sakatlık)


Doğum kontrol yönteminde değişiklik (kadınlar)


Çevresel faktörlerle olası ilişki


Adet döngüsü ve eksojen hormonların etkileri (kadınlar)

Baş ağrısı şikayeti olan bir yetişkinin muayenesi aşağıdaki alanları kapsamalıdır: 

Kan basıncını ve nabzını alın

Ateriyovenöz malformasyonun klinik belirtileri için boyunda, gözlerde ve baştaki darbeyi dinleyin.

Baş, boyun ve omuz bölgelerini palpe edin

Temporal ve boyun arterlerini kontrol edin

Omurga ve boyun kaslarını inceleyin     


Nörolojik muayene, mental durum testi, kraniyal sinir muayenesi, funduskopi ve otoskopi ile motor, refleks, serebellar (koordinasyon) ve duyu testlerinde simetriyi kapsamalıdır. Yürüme muayenesi oturur pozisyondan desteksiz kalkıp parmak uçlarında ve topuk üzerinde yürümeyi, tandem yürüyüşü ve Romberg testini içermelidir.     


Baş ağrısının altında yatan ciddi bir nedeni olma olasılığı düşük olan hastalar: 

Yaş ≤50 yıl

Birincil baş ağrılarına özgü özelliklerBenzer baş ağrısı öyküsü

Anormal nörolojik bulgu yok

Olağan baş ağrısı paterninde değişiklik yok


Yüksek riskli komorbid durum yok

Öykü veya muayenede yeni veya ilgili bulgu yok  

Bu kriterleri karşılayan baş ağrısı olan hastalarda görüntülemeye gerek yoktur.SNNOOP10 kısaltması akut veya subakut baş ağrıları için altta yatan ciddi hastalıkların (kırmızı bayrak) varlığı için kullanılabilir. 

Ateş dahil sistemik belirtiler

Tümör öyküsü

Nörolojik defisit, bilinç bulanıklığı

Ani başlangıç

İleri yaş (>50 yaş)

Yeni başlayan veya önceki ağrı paterninde değişiklik

Pozisyonel başağrısı

Hapşırma, öksürme veya egzersizle artan

Papilödem

Progresif artan

Hamilelik veya doğum sonrası

Eşlik eden otonomik özellikler

Post travmatik baş ağrısı

İmmunsupresyon (hıv)

İlaç doz aşımı (örn: analjezik) veya ağrının başlangıcında ilaç kullanımı

Karbonmonoksit maruziyeti

Bu bulgulardan herhangi biri, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) ile beyin görüntüleme dahil olmak üzere ileri araştırma yapılmasını gerektirir.          





    Dr. Büşra BAYSAN               KAYNAKÇA: