⚜️Akut Böbrek Hasarı⚜️
Akut böbrek hasarı (ABH), böbrekte oluşan ani fonksiyon kaybına bağlı olarak üre ve diğer azotlu atık ürünlerinin vücuttan atılamaması, hücre dışı sıvı hacmi ve elektrolit içeriğinin bozulmasıyla sonuçlanan bir klinik tablodur.
‼️ABH nedenleri prerenal, renal ve postrenal olarak üç başlık altında toplanır.
🛎Prerenal nedenler:
🔸İntravasküler volüm azalması: GİS kayıpları, kanama, böbreklerden kayıp, damar dışında sıvı birikimi (sepsis, hipoalbuminemi, travmatik doku)
🔸Efektif dolaşım bozukluğu: Kalp yetersizliği, perikard tamponadı, periferik vazodilatasyon)
🔸Böbrek damarlarında tıkanıklık: Arter trombozu, ven trombozu
🔸Böbrek içinde dolaşımın bozulması: NSAİ ilaçlar, ACEİ
🛎Renal nedenler:
🔸Glomerulonefrit
🔸İskemik
🔸Akut rejeksiyon
🔸Malign hücre infiltrasyonu
🔸Damar lezyonları (HÜS)
🔸Piyelonefrit
🔸Allerjik interstisyel nefrit (İlaçlara bağlı)
🔸Toksik
🛎Postrenal nedenler:
🔸Obstrüktif üropati: Üreteropelvik darlık, üreterosel, posterioruretral valv, tümör
🔸Vezikoureteral reflü
🔸Edinsel: Taş, kan pıhtısı
🔸Nörojenik mesane
🔸Mesane boynu hipertrofisi
‼️ ABH Yönetimi
Akut böbrek hasarı tanısı konulduğunda, hasta yönetimi bireyselleştirilmeli ve öncelikle şu sorulara yanıt aranmalıdır.
1) Yaşamı tehdit eden komplikasyon var mı?
2) Sıvı durumu ve intravasküler volüm nasıldır?
3) Böbrek hasarı/yetersizliği gerçekten akut mu?
4) Etyoloji nedir?
5) Tedavide neler yapılmalıdır?
‼️Yaşamı tehdit eden üç ana komplikasyon olabilir. Akciğer ödemi, ağır asidoz ve hiperpotasemi. Bunlar titizlikle incelenmeli ve varsa derhal tedavi edilmelidir.
‼️İntravasküler volümün değerlendirilmesinde muayene bulguları önemlidir. Dehidratasyon bulgularının varlığı ve hipotansiyon, sıvı açığını gösterirken; ödem ve hipertansiyon volüm fazlalığının işaretleri olabilir. İzlemde aldığı ve çıkardığı sıvı takibi ve tartı değişiklikleri sıvı yönetimi açısından yol göstericidir. Yoğun bakımda izlenen hastalara santral venöz kateter takılarak intravasküler volümleri değerlendirilmelidir.
‼️Böbrek yetersizliğinin akut bir durum mu yoksa kronik böbrek hastalığı zemininde gelişmiş bir akut alevlenme mi olduğu mutlaka belirlenmelidir. Kronik zeminin saptanmasında öykü, büyümenin değerlendirilmesi ve böbrek boyutlarının ultasonografi ile ölçülmesinden yararlanılır.
‼️ Tedavinin üç temel esası olmalıdır:
1) Optimal intravasküler volümü sağlamak: İntravasküler sıvı eksikse tamamlamak, intravasküler sıvı fazlaysa uzaklaştırmak esasına dayanır. Fazla sıvının uzaklaştırılması amacıyla sıvı ve tuzu kısıtlanması, diüretik (furosemid) kullanımı ve diyaliz yöntemlerine başvurulur.
2) Semptomatik destek tedavisi: Yeterli beslenme desteğini sağlanması, kullanılıyorsa nefrotoksik ilaçların kesilmesi, hiperpotasemi, hiperfosfatemi, hipokalsemi, asidoz ve hipertansiyona yönelik tedavilerin uygulanması şeklindedir. İlaç tedavilerine yanıtsız kalınırsa, düzelme sağlanıncaya kadar bir geçiş tedavisi olarak diyaliz yöntemlerine başvurulur.
3) Etyolojiye yönelik tedaviler.
Dr. Ecem Eygül
Kaynakça:
Mahmut Çivilibal, Bağdagül Yavaş Aksu. Acute Kidney Injury and the Current Guidelines. Review, from https://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_10274/116-119.pdf