Akut varis dışı üst gis kanama, gastrointestinal sistemdeki Treitz ligamanının proksimalindeki bir bölgeden kanamayı içeren tıbbi bir acil durumdur. Akut varis dışı kanamanın en yaygın kaynakları peptik ülserler, mukozal erozyonlar (özofajit, gastrit, duodenit) veya Mallory-Weiss sendromudur. Diğer nedenler arasında gastrointestinal anjiyodisplazi (GIAD, aynı zamanda anjiyoektazi olarak da bilinir)/arteriyovenöz malformasyon, üst gastrointestinal sistemin malignitesi ve Dieulafoy lezyonu yer alır. Akut varis dışı üst GI kanaması , steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) veya aspirin kullanımı ve H. pylori varlığı ile ilişkili olabilir . Akut varis dışı üst gastrointestinal kanama ile başvuran hastalarda yaygın bulgular şunlardır: Hipovolemi veya anemiye bağlı baş dönmesi, halsizlik, hipotansiyon, taşikardi veya soğuk eller/ayaklar hematemez, kahve telvesi kusması, melena veya hematokezya (hızlı üst GIS kanaması durumunda) İlk Değerlendirme ve Endoskopik Öncesi Tedavi Hacim durumunu ve agresif resüsitasyon ihtiyacını değerlendirin. Kristalloid solüsyonlarla sıvı resüsitasyonuna başlayın. Sıvı duyarlılığı bağlamında ve özellikle yüksek intravasküler dolum basınçları veya ekstravasküler akciğer suyu varlığında bile sıvılar dikkatli bir şekilde titre edilmelidir. Akut veya kronik kardiyovasküler hastalık öyküsü olan hastalarda hemoglobin ≤ 7 g/dL veya < 8 g/dL için kırmızı kan hücreleri transfüzyonu yapın. Hipotansiyon gibi klinik faktörlere bağlı olarak daha yüksek eşikler de düşünülebilir. Pıhtılaşma durumunu ve antikoagülasyonun düzeltilmesi ihtiyacını değerlendirin. Mutlak kontrendikasyonu olmayan hastalarda koagülopati varsa düzeltin, ancak düzeltme endoskopiyi geciktirmemelidir. Hasta riskini sınıflandırmak için Glasgow-Blatchford skoru (GBS) skoru gibi bir başlangıç (endoskopik öncesi) risk ölçeği kullanın. Aşağıdakilerin tümünü veya çoğunu içeren GBS ≤ 1 olan hastalar için acil servisten ayaktan endoskopiye taburcu etmeyi düşünün : üre nitrojeni < 18,2 mg/dL erkekler için hemoglobin ≥ 13 g/dL (kadınlar için 12 g/dL) sistolik kan basıncı ≥ 110 mm Hg nabız < 100 atım/dakika melena, senkop, kalp yetmezliği ve karaciğer hastalığının olmaması Akut üst gastrointestinal kanaması olan hastalarda nazogastrik veya orogastrik lavaj rutin olarak yapılmamalıdır. Üst endoskopi öncesinde hava yolunun korunması için profilaktik endotrakeal entübasyon rutin olarak yapılmamalıdır ancak devam eden aktif hematemez, ensefalopati, ajitasyon veya hava yolunu kontrol edemeyen seçilmiş hastalarda endikedir.
Mortalite belirleyici skorlama olarak AIMS65: *
Albumin <3 g/dL (1) * INR >1,5 (1) * Mental değişiklik (1) * Sistolik kan basıncı <90mmHg (1) * Age >65 (1) 2 ve üstü skor yüksek risk kabul edilir.
Dr. Mücahit İslam ÇOLAK