İlk müdahale Omuz çıkığı acil olarak redükte edilmesi gereken bir durumdur. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli iki nokta vardır: -Birincisi, hastalar tedavi konusunda bilgilendirilmeli ve onam formunu imzlanmalıdır. -İkincisi redükte etmek için aşırı güç uygulayarak bir kırığa yol açmaktan kaçınmak ve  herhangi bir sinir zedelenmesine neden olmamaktır. Hastanın telkin yoluyla veya ilaç yoluyla sakinleştirilmesi çıkık omuzun redükte edilmesinin ilk aşamasıdır. Omuzun akut çıkığı standart metodların biriyle redükte edilmelidir. Redüksiyon sağlandıktan sonra düz grafilerle redüksiyonun yeterliliğini değerlendirmek için görüntüleme yapılmalıdır

Eksternal Dış Rotasyon Tekniği Bu metod kolay öğrenilir ve uygulama için bir kişi yeterli,aynı zamanda komplikasyon düşük bir yöntemdir. Supin pozisyondaki hastanın kolu 90 derece fleksiyonda iken bir el ile hastanın el bileği diğer el ile kolu tutulur ve yavaşça eksternal rotasyona getirilir. Çoğunlukla sedasyon gerektirmez ve ağrı olursa spazm geçinceye kadar beklenmelidir. Hastaya sedo analjezi planlanıyorsa Girişimsel Sedasyon ve Analjezi yazımızı inceleyebilirsiniz. Aşağıda acil serviste en çok kullanılan fentanil-propofol kompinasyonuna yer ver verilmiştir .

Skapular Manipulasyon Hızlı, kolay ve hasta tarafından iyi tolere edilir.Başarı oranı %80-100 arasında ve premedikasyon genellikle gereksizdir. Scapula rotasyonuna izin verip humeral başın glenoid içine girmesine olanak sağlıyor.

Karşı Traksiyon Yöntemi Sık olarak kullanılan bir teknik traksiyonla karşı traksiyon uygulanmasıdır. Ters tarafın skapula gövdesinin hizasından gövdenin etrafından dolandırılmış bir çarşaf çekilirken onun karşısından disloke olmuş kola sürekli ve sabit traksiyon uygulanır. Yorulan kaslar ve azalan humerus başını kilitleyen spazmlarla nazik bir manipülasyon omuzun redüksiyonunu sağlar.

Koher Yöntemi Diğer sık kullanılan bir yöntemdir. Traksiyon ile eş zamanlı dış rotasyon yapılır. Bu işlem yavaşça devam ettirilir ve kendiliğinden redüksiyon olması için iki dakika beklenir. Eğer redüksiyon olmazsa dirsek göğsün üzerine konur ve el karşı omuzun üzerine iç rotasyon verilerek getirilir. Bu manevra esnasında redüksiyon beklenir.

Stimson Yöntemi Bir diğer metod olan Stimson manevrasında ise, doktor hastayı yüz üstü bir şekilde yatırıp etkilenmiş kolu muayene masasının kenarından aşağı sarkıtır. Kola bağlanan yaklaşık 4 kg ağırlıkla traksiyon sağlanır. Yaklaşık 5–6 dakika içinde kendiliğinden redüksiyon beklenir fakat redüksiyon gerçekleşmez ise, çeşitli manipülasyonlarla (bir elle skapula superomedialini sabitleyip diğer elle inferior kutbu mediale ittirmek) redüksiyon sağlanır.

Milch Yöntemi Milch metoduna göre, omuz eklemine yavaşça abduksiyon uygulanır ve kola aynı hızda dış rotasyon verilir. Abduksiyonun sonuna gelindiğinde redüksiyon halen sağlanmadıysa, birinci parmak ile humerus başına bastırılarak, humerus başının glenoid üzerinden atlaması sağlanır.

Hipokrat Yöntemi Omuz redüksiyonunun bilinen ilk metodu Hipokrat tekniği ise, kola traksiyon uygularken aynı zamanda koltuk altına konan topuk ile gövdeyi karşı yönde itmek ve kolu adduksiyona getirmektir.

İnstabilite tedavisi Redüksiyon işlemi sonrası omuz eklemi immobilizasyon amaçlı bandajla sabitlenmelidir. Ne yazık ki ağrısı geçen, kendisini iyi hisseden, yürüyebilen hastalar ve sporcular hemen tespitten kurtulmak eğilimindedirler. Hastalar3 hafta süreyle yüksek riskli aktivitelerden kaçınılmalıdır. Omuz kapsülünde normalkollojen paterninin oluşması için 3 aylık süre gereklidir • Taburculuk öncesi mutlaka kontrol filmi çekilmeli • Taburculuk öncesi mutlaka nörovasküler muayene tekrarlanmalı ve kayıt altına alınmalı • Uygun analjezi sağlanmalı • Kol addüksiyon ve internal rotasyonda sabitlenmeli • Sabitlenme süresi 1-3 hafta arasında olmalı • Ortopedi poliklnik kontrolü önerilmelidir.      

Dr.Farice Beyza DEMİREL      

KAYNAKÇA: Hussein MK. Kocher’s method is 3,000 years old. J Bone, Joint Surg Br 1968;50:669-71, Matsen FA, Thomas SC, Rockwood CA, Wirth MA. Glenohumeral instability In: Rockwood CA, Matsen FA, editors. The shoulder. 2nd ed., Vol 2. Philadelphia, PA: WB Saunders; 1998. p. 611-54. Beattie TF, Steedman DJ, McGowan A, Robertson CE. Acomparison of the Milch and Kocher techniques for acute anterior dislocation of the shoulder. Injury 1986;17:349-52. Manes HR. A new method of shoulder reduction in the elderly. Clin Orthop Relat Res. 1980;147:200- www.dergi.totbid.org.tr/totbid/dergi/pdf2013_4_6.pdf, www://link.springer.com/article/10.1007/s10195-008-0040-www.aott.org.tr/files/journals/1/articles/2759/public/2759-3460-1-PB.pdf