ANTİPSİKOTİK TOKSİSİTESİ Bilinç düzeyinde azalma/koma, taşikardi, hafif-orta derecede hipotansiyon, gözbebeği miyozisi ve uzamış QTc aralığı olan hastalarda akut antipsikotik doz aşımından şüphelenilmelidir. Tedavi esas olarak destekleyicidir Antipsikotik kullanımının yaygın ekstrapiramidal yan etkilerini tanımak

• Akut distoni
• Akatizi
• Nöroleptik malign sendrom
• Tardif diskinezi

  Yaygın olarak psikoz, şizofreni, bipolar bozukluk ve ajitasyonun tedavisi için reçete edilir Tipik ve atipik antipsikotik kategorilere ayrılmıştır

• Tipik antipsikotikler

• Klorpromazin (Torazin)
• Klorprotiksen (Taractan)
• Flufenazin (Prolixin)
• Haloperidol (Haldol)
• Loksapin (Loxitane)
• Perfenazin (Trilafon)
• Proklorperazin (Compazine)
• Promazin (Sparine)
• Tioridazin (Mellaril)
• Tiyotiksen (Navane)
• Trifluoperazin (Stelazin)

 

• Atipik antipsikotikler

• Aripiprazol (Abilify, Abilify Discmelt)
• Asenapin (Saphris)
• Klozapin (Clozaril, Fazaclo)
• İloperidon (Fanapt)
• Lurasidon (Latuda)
• Olanzapin (Zyprexa, Zyprexa Zydis)
• Paliperidon (Invega)
• Pimozid (Orap)
• Ketiapin (Seroquel)
• Risperidon (Risperdal, Risperdal M-Tab)
• Sertindol (Serdolect)
• Ziprasidon (Geodon)

Antipsikotikler, seçilmiş potasyum ve sodyum kanallarını bloke ederek toksisiteye neden olmanın yanı sıra, alfa-1 adrenerjik blokaj ve antikolinerjik etkiler yoluyla toksisiteye neden olur. Çeşitli organlar etkilenir ancak öncelikle kardiyovasküler ve merkezi sinir sistemi etkilenir Kardiyovasküler Etkiler:

• QTc aralığı uzaması: gecikmiş doğrultucu potasyum akımının (I Kr ) bloke edilmesinden kaynaklanır

• Torsades de pointes nadiren rapor edilir
• En çok tioridazin ve ziprasidonda belirgindir
• Doza bağımlı mı

• Hipotansiyon: periferik alfa-1 adrenerjik blokajın neden olduğu.Özellikle klozapin, risperidon ile birlikte ancak tüm antipsikotik ilaçlarda ortaya çıkabilir

• Taşikardi: vazomotor tonusun azalmasına ve muskarinik reseptör antagonizmasına karşı telafi edici bir yanıtın neden olduğu

• QRS uzaması: Nadir de olsa sodyum kanalı blokajından kaynaklanır

• Disritmiler

• Ani kalp ölümü

• Antipsikotik alan hastalarda ani kardiyak ölüm insidansı genel popülasyonun yaklaşık iki katıdır.

• Olanzapinin ayrıca periferik ödem ve perikardiyal efüzyonla ilişkili olduğu da rapor edilmiştir.

  MSS Üzerine Etkiler: Antikolinerjik toksisite: Muskarinik reseptörlerin blokajından kaynaklanan kızarık cilt, kuru mukoza, midriyazis, zihinsel durum değişikliği ve/veya ateş bulguları

• Yüksek H1-histamin blokaj profiline sahip antipsikotikler ( örneğin klozapin, olanzapin, ketiapin) daha şiddetli merkezi sinir sistemi (CNS) depresyonuna neden olur.
• Yüksek muskarinik blokaj profiline sahip antipsikotikler hem merkezi hem de periferik antikolinerjik bulgular üretecektir (örneğin klozapin ve olanzapin).

Antipsikotiklerin akut ve kronik kullanımı ile nöroleptik malign sendrom, akut distoni, akatizi, tardif diskinezi ve parkinson sendromları gibi ekstrapiramidal yan etkiler ortaya çıkabilir.

• D2 reseptör antagonizmasının aracılık ettiği
• Atipik antipsikotiklerin D2 reseptörlerine afinitesinin düşük olması nedeniyle ekstrapiramidal etki yaratma olasılığı daha düşüktür.

Nöbetler, akut antipsikotik doz aşımında nadiren bildirilen bir bulgudur ve kardiyovasküler etkilere bağlı olabilir. Hematolojik Etkiler: Nadiren klozapin nötropeniye neden olabilir^. Daha çok yaşlı, kadın ve Asyalı hastalarda olur. Teşhis: Kesin tanı;Akut antipsikotik doz aşımı tanısını kesin olarak koyan tanısal bir test yoktur. Tanıdan şüphelenme: Bildirilen antipsikotik alımı öyküsü olan veya depresif mental durum, taşikardi, hipotansiyon ve QTc aralığı uzaması gibi klinik belirtileri olan hastalarda tanıdan şüphelenilmelidir. Tedavi: Tedavi esas olarak destekleyicidir Hava yolu, solunum veya dolaşımdaki anormalliklerin ortaya çıkması durumunda acil önlemler alınmalıdır.

• • Koma ve/veya stupor, hava yolu reflekslerinin kaybına veya yetersiz ventilasyona yol açabileceğinden, hava yolunu açık tutun ve gerekirse entübe edin ve havalandırın.
  • Kanıt şoku için IV sıvı resüsitasyonu
  • Sıvıya yanıt vermeyen hipotansiyon için vazopressörleri düşünün

Gastrointestinal dekontaminasyon

• • Hayatı tehdit eden aşırı dozda antipsikotik olduğu varsayılan hastalarda aktif kömür dikkatle değerlendirilebilir.

• • • İlaç emilimini azaltarak toksisiteyi önlemede etkili olabilir ancak faydayı destekleyen hiçbir klinik çalışma bulunmamaktadır.
    • Erken uygulandığında (alındıktan sonraki 1 saat içinde) fayda sağlama olasılığı daha yüksektir.
    • Aktif kömür uygulaması, mental durumu bozuk veya hava yolu korumasız olan hastalarda kontrendikedir.
    • Aktif kömürün aspirasyonu ciddi solunum problemlerine yol açabilir

13 IV sıvılarla taşikardi ve hipotansiyon yönetilir. Elektrolit takviyesi

• • Hipomagnezemi ve hipokaleminin düzeltilmesi QTc uzamasının normalleşmesi için faydalı olabilir

Benzodiazepinler

• • Antipsikotik doz aşımında antikolinerjik toksikdrom, deliryum veya ajitasyonun tedavisinde birinci basamak ajanlar

Fizostigmin

• • Antipsikotiklerin farmakolojisi karmaşık/multifaktoriyel olduğundan ve sunumu trisiklik antidepresan doz aşımına benzer olabileceğinden, trisiklik antidepresan doz aşımı vakalarında nadiren asistoliye neden olabileceğinden antikolinerjik sendromun tedavisinde fizostigmini (kolinesteraz inhibitörü) dikkatli kullanın.
  • Eğer düşünülüyorsa, QRS veya QTc uzaması olmadığından emin olmak için uygulamadan önce bir elektrokardiyogram (EKG) çekin.

Ekstrakorporeal çıkarma

• • Özellikle antipsikotiklerin geniş dağılım hacmine sahip olması ve proteinlere kapsamlı bağlanma göstermesi nedeniyle antipsikotik doz aşımının tedavisinde faydası olduğuna dair kanıt yoktur.

Gelişmiş eliminasyon tedavileri

• • Örnekler: çoklu doz aktif kömür ve idrar pH'ının manipülasyonu
  • Faydalarına dair kanıt yok ve bu tedaviler aslında zarara neden olabilir

Ekstrapiramidal sendromların tedavisi (distoni ve akatizi)

• • Birinci basamak ajanlar: benztropin (yetişkinler: 2 mg IV) veya difenhidramin (yetişkinler: 50 mg IV)
  • İkinci basamak ajanlar: lorazepam (yetişkinler: 1-2 mg IV)
    • Akut akatizi tedavisinde benztropin veya difenhidramin gibi antimuskariniklerin kullanımını destekleyen veya çürüten güvenilir kanıt yok
  • Ekstrapiramidal semptom riski daha düşük olan farklı bir antipsikotiğe geçerek veya günlük rejime antimuskarinik ajanlar ekleyerek rahatsız edici ajanı ortadan kaldırın.

Nöroleptik malign sendromun (NMS) yönetimi.                     Dr. Gülşah TANER                   KAYNAKÇA: Muench J, Hamer AM. Adverse effects of antipsychotic medications. Am Fam Physician. 2010 Mar 1;81(5):617-22, commentary can be found in Am Fam Physician 2010 Mar 1;81(5):585. Kapur S, Mamo D. Half a century of antipsychotics and still a central role for dopamine D2 receptors. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2003 Oct;27(7):1081-90. Haddad PM, Sharma SG. Adverse effects of atypical antipsychotics : differential risk and clinical implications. CNS Drugs. 2007;21(11):911-36.