ASTIM ATAK İLK MÜDAHALE
• Hafif alevlenme için
‼️SaO₂ %90'ın altındaysa nazal kanül veya yüz maskesi yoluyla oksijen takviyesi verin.
‼️İlk 1 saatte 20 dakikada bir 2-4 puf kısa etkili inhale β2 agonist. Gerek duyulursa 1. Saatin sonunda 1-4 saatte bir 2-4 puf kısa etkili β2 agonist
‼️ İnhale kısa etkili β₂-agonist ilaca anında yanıt yoksa veya hasta yakın zamanda oral kortikosteroid aldıysa oral kortikosteroid verin.
‼️Yeniden değerlendir.
İnhale kısa etkili β₂-agonist ilaç tedavilerine 1 ila 3 saat devam edin.
• Orta Şiddette Alevlenme İçin
‼️Kısa etkili β2 agonistler:İlk 1 saatte 20 dakikada bir olmak üzere ölçülü doz inhaler ve hazne ile 4-8 puf veya nebülizatörle 2.5 mg salbutamol,
‼️ Gerek duyulursa 1. saatin sonunda 1-4 saatte bir kısa etkili β2 agonist inhalasyonuna devam
‼️ 0.5-1mg/kg/gün prednizolon eşdeğeri oral veya intravenöz 2 veya 4 doza bölünerek verilir.
• Şiddetli alevlenme için
‼️SaO₂ %90'ın altındaysa nazal kanül veya yüz maskesi yoluyla ilave oksijen sağlayın.
‼️Kısa etkili β2 agonistler nebülizatör ile ilk 1 saatte 20 dakika ara ile 2.5 mg salbutamol veya 0.15-0.3 mg/kg sürekli olarak uygulanır
📝Enjekte edilen epinefrin veya terbutalin, inhale kısa etkili β₂-agonistten daha etkili değildir.
📝 Gerek duyulursa 1. saatin sonunda 1-4 saatte bir 2.5-5 mg salbutamol nebülizasyon ile hasta rahatlayana kadar devam edilir.
‼️ Prednizolon: 120- 180 mg/gün (Çocukta maksimum 60 mg/gün), 48 saat boyunca 3-4 doza bölünerek verilir. PEF beklenenin %70"ine ulaşınca 3-10 gün süre ile 1 mg/kg/gün
‼️ Gerek duyulursa ek olarak;
• IV teofilin: 3-6 mg/kg bolus, 0.5 mg/kg/saat devam dozu
• İpratropium bromür: 0.5 mg nebülizatör ile, 30 dakika ara ile 3 kez, sonra gerek duyulursa 1-4 saatte bir tekrarlanır.
‼️ Yeniden değerlendir
📝Gerektiğinde ipratropium ile inhale kısa etkili β₂-agonistin uygulanmasını tekrarlayın
📝 FEV₁ %40'ın altında kalırsa yardımcı tedavileri düşünün
📝IV magnezyum sülfat, inhale kısa etkili ilaçlar ve IV steroidlerin başarısız olduğu yetişkinlerde hastaneye başvuruları azaltır ve akciğer fonksiyonlarını iyileştirir.
🫁Yaklaşan veya gerçek solunum durması ile ciddi alevlenme için;
Bazı çalışmalar ciddi alevlenmelerde noninvaziv pozitif basınçlı ventilasyonu önerir; ancak fayda kanıtı sınırlıdır. Endotrakeal entübasyon ve hastane içi mortalitede azalma ile ilişkilidir
📝 Aşağıdaki belirtilerle gösterilen solunum durması meydana gelirse veya yaklaşmak üzereyse entübasyon ve %100 oksijenle mekanik ventilasyon gerekir:
🫁Paradoksal torakoabdominal hareket
🫁Hışıltı yokluğu
🫁 Tepe ekspiratuar akış %25'ten düşük
🫁 Arteriyel kan gazı elde edilirse PCO₂ 42 mm Hg veya daha yüksek
🫁 Siyanoz
🫁 Uyuşukluk
🫁 Bradikardi
Hayatı Tehdit Eden Atakta:
‼️ Subkutan veya intravenöz olarak β2 agonistler veya adrenalin 1/1000 mg/ml’den 0.3-0.5 ml
‼️ Gerekirse noninvaziv mekanik ventilasyon
‼️Gerekirse entübe edilerek mekanik ventilasyona bağlanarak yoğun bakımda izlenir. KAYNAKÇA:
Türkiye Ulusal Verem Savaşı Dernekleri Federasyonu, ASTIMDA ATAK TEDAVİSİ, Yrd.Doç.Dr. Teyfik TURGUT
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı