Batında penetran yaralanma nasıl yönetilir?

PENETRAN KARIN TRAVMASI

• Herhangi bir bıçak yarası varlığında aksi kanıtlanana kadar toraks alt kısım, pelvik ve yan-arka karın yaralanması göz önünde bulundurulmalıdır.
• Karın yaralanmaları genellikle sinsi bir klinikle seyreder. Genç hastalar kan hacminin %50-60’ım kaybetseler de belirtisiz kalabilirler.
• Solid organ yaralanmaları genellikle kan kaybına bağlı belirti ve bulgular verir. Hastalarda sıklıkla %30 kan kaybının üstünde hipotansiyon, taşikardi ve konfüzyon gelişir.
• İçi boş organ yaralanmaları kan kaybı ve peritoneal kirlenme birleşimi ile belirti ve bulgular verir. GI kirlenme bir süre sonra fizik muayene bulguları verecektir.
• Mide yaralanmalarında belirtiler; asidik içeriğin karın boşluğuna dağılması ile oluşan kimyasal irritasyonla ortaya çıkar. İnce barsak ve kolon yaralanmalarında bakteriyel içerik süpüratif peritonit geliştirdiğinden bulgular hemen ortaya çıkar.
• Karın ön bölgesi penetran yaralanmalarında, lokal eskplorasyon, karın içinin doğru değerlendirilmesinde etkin bir yöntemdir.
• Hemodinamik olarak kararlı olan penetran travmalı olgularda, üçlü kontrast ile BT yapılması %97-100 doğruluk oranına sahiptir. BT aynı zamanda yan ve sırt yaralanmalarının da değerlendirilmesi için faydalıdır. Serbest hava-sıvı izlenen olgular ve belirgin organ hasarı saptananlar ise mutlak cerrahiye alınmalıdır. BT’de, perivasküler hematom ya da perirektal kan saptanan olgulara ek olarak anjiyografi ve sigmoidoskopi yapılması gerekebilmektedir.
• Transabdominal kurşunlanmalarda, hastaların mutlak cerrahiye ihtiyaç gösteren organ hasarı olmaktadır. Karın ön ve arka tarafında kurşun deliği olması, mermi yolunun belirlenmesini kolaylaştırır. Sadece giriş deliği varlığında göğüs, karın ve pelvik ön-arka ve yan direk grafiler mermi yolunun belirlenmesinde faydalıdır.
• Penetran travmanın değerlendirilmesinde yardımcı olarak FAST uygulanabilir. FAST’ın pozitif olması >%90 tanısal doğruluk değeri bulunmaktadır. Ancak, FAST’ın negatif olması hasarı dışlamaz.
• Hipotansiyon, karın ön duvar hasarı ve peritoniti olan olgularda cerrahi eksplorasyon mutlak yapılmalıdır. Doğrudan grafi veya BT’de serbest hava saptanan olgular süratli eksplorasyon sağlanmalıdır. BT’de organa özgü hasar olanlar da cerrahiye alınmalıdır. FAST ve peritonellavaj pozitif olan hastaların ancak kısıtlı bir kısmı cerrahi yapılmadan tedavisi mümkün olabilir.        

Dr. Emre KÖSE