Hasta, gözle görülür bir deformasyona sahip, hassas bir parmak ucu yaralanmasıyla gelir. Distal interfalangeal (DIP) eklemde, parmak ucunun bir topla vurulması veya sabit bir nesneye sıkışması gibi ani dirençli fleksiyon öyküsünün olması, bunun distal falanks tabanının sırtında ağrı ve hassasiyetle sonuçlanmasıyla oluşur. Bu yaralanma nispeten küçük bir travma (karanlıkta ışık anahtarına uzanırken parmağın sıkışması gibi) hatta parmağın sırtına doğrudan darbe alınması sonucu ortaya çıkabilir. DİP ekleminde şişlik ve ekimoz eşlik edebilir veya etmeyebilir. Parmak istirahat halindeyken veya ekstansiyonda tutulduğunda, yaralı DIP eklemi hafif veya orta derecede fleksiyonda kalır.

Ne Yapılmalı

• Görüntüleme yapın. Avülsiyon kırığını değerlendirmek için ön-arka ve yan görünümleri olan bir radyografi alınmalıdır; eğer mevcutsa, distal falanksın dorsal tabanındaki yan görünümde en iyi şekilde görülecektir. Başucu ultrasonu kemik yaralanmasını veya bağ kopmasını ortaya çıkarabilir.
• DIP ekleminin kollateral bağlarının varus ve valgus stresi ile stabilitesini test edin.
• Metakarpofalangeal (MCP) ve proksimal interfalangeal eklemi (PIP) ekstansiyonda stabilize ederken, hastadan DIP eklemini uzatmasını isteyin. Ekstansör tendon avülse olduğunda aktif fleksiyon ve pasif hareket açıklığı bozulmadan kalırken tam aktif ekstansiyon kaybı olmalıdır.
• Avülsiyon parçası küçükse veya kemik tutulumu yoksa ameliyatsız tedavi tercih edilir. DIP eklemini nötr konumda veya hafif hiperekstansiyonda tutacak bir parmak ateli uygulayın ve bunu bantla yavaşça yerine sabitleyin. Alüminyum ve köpükten oluşan dorsal veya volar splint kullanılabilir. Plastik parmak ucu splintleri çeşitli boyutlarda üretilmektedir (örn. Stax uzatma splintleri)
• Hastaya DIP eklemini sürekli olarak tam ekstansiyonda tutması ve 1 hafta içinde el uzmanı, ortopedi veya spor hekimliği takip bakımı alması talimatını verin.
• Kapalı tokmak parmakları 8 hafta boyunca tam zamanlı ekstansiyonda hareketsiz tutulmalıdır. Hastalar, parmaklarını splintten çıkardıklarında DIP ekleminin fleksiyona gelmesine izin veremeyeceklerini anlamalıdır. DIP ekleminin her esnemesinde tedavi saati sıfır zamanında yeniden başlar.
• Cilt bozulması önemli bir sorun olabilir ve hastalara eklemi ekstansiyonda tutarken splinti günlük olarak çıkarmaları, cildin kurumasını sağlamak ve maserasyon olasılığını azaltmak için eklemi düz bir yüzeye koymaları talimatı verilmelidir. İyi tolere edilen ve sürekli olarak bırakılabilen (ancak orta derecede pahalı ve nasıl kalıplanacağını öğrenmesi biraz zor olan) bir splint, MEALS splinti kullanılabilir. (George Tiemann & Co., 25 Plant Ave., Hauppauge, NY, 11788; telefon: 800-843-6266).
• Sözlü talimatlara ek olarak hastalara ortez türüne özel bir çevrimiçi video bağlantısı da sağlanabilir.
• Dirence karşı tam bir esneme yeteneği yoksa, ilk 8 haftalık tedaviyi takiben 6 haftalık ek bir splintleme yapılabilir. Tam aktif DIP uzaması elde edildikten sonra, splintin yalnızca geceleri takılması ve 6 hafta daha spor yapılmasıyla splintin kademeli olarak geri çekilmesi sağlanabilir. DIP eklemi ekstansiyonda sıkı bir şekilde hareketsiz hale getirildiği ve daha fazla yaralanmaya karşı korunduğu sürece spora katılım kabul edilebilir.
• Büyük eklem bileşeni olan (eklem yüzeyinin >%50'si) yer değiştirmiş avülsiyon kırıkları, distal falanksın volar subluksasyonu veya splintleme başarısızlığı için cerrahi önerilir.

• Radyografi negatifse önemli bir yaralanma olmadığını varsaymayın. Bu yaralanmanın ipucu, distal falanksın sürekli sarkması ve ekstansör tendonun kemik yapışma yerindeki hassasiyettir. Kırık olsun ya da olmasın, tendon kopması splintlemeyi gerektirir.
• Eklemi kuvvetli bir şekilde hiperekstansiyona uğratmayın. Bu, eklem üzerinde iskemi ve sırt derisi nekrozuna neden olabilir.
• PIP ekleminin hareketini gereksiz yere engellemeyin.

DR. FURKAN AKGÜN