ÇOCUKLARDA AKUT İSHAL TEDAVİSİNDE İLAÇLARIN YERİ NEDİR?    

Altta yatan patofizyolojik süreçleri değiştirerek ishali tedavi etmek için bir dizi müdahale mevcuttur. Bunlara oral rehidrasyon solüsyonları (ORS) ve çeşitli ilaç sınıfları dahildir; diğer aday ilaçlar geliştirme aşamasındadır. Bu tedavilerin her biri, aşağıda özetlendiği gibi, ishalin farklı bir patofizyolojik nedenini hedefler: Oral rehidrasyon solüsyonu — ORS, Na+/glukoz kotransporter 1 (SGLT1 [SLC5A1]) ve Na+-bağlı amino asit taşıyıcıları tarafından intestinal Na+ emilimini uyaran, ağızdan alınan bir solüsyondur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından önerilen ORS, su emilimini artırmak için optimize edilmiş glikoz-Na+ oranlarına sahip hipo-ozmolardır (245 mOsm/L). ORS, bakteriyel enterotoksinlerin neden olduğu gibi elektrolit taşınması ile ilgili (salgılayıcı) ishallerde SGLT1 taşınmasının korunmasına dayanan oldukça etkili bir tedavidir. Egzersiz sırasında hidrasyon için ticari olarak pazarlanan içecekler ("spor" içecekleri) çok daha yüksek glikoz konsantrasyonlarına ve sıvı emilimini azaltan daha yüksek ozmolariteye sahiptir; bunlar oral rehidrasyon için daha az etkilidir. Pirinç nişastası veya amino asitleri içeren alternatif ORS solüsyonlarının da ishal sırasında hidrasyonun korunmasında etkili olduğu gösterilmiştir

Antimotilite ajanları 

Bağırsak motilitesini inhibe eden ilaçlar, ishali tedavi etmek için yaygın olarak kullanılmıştır. Antimotilite ilaçları için varsayılan etki mekanizması, yavaş bağırsak geçişinin bir sonucu olarak artan Na+ ve sıvı emilimidir. Loperamid ve difenoksilat ve atropin, hafif, spesifik olmayan diyare için yaygın olarak kullanılan mu-opioid reseptör agonistleridir. Öncelikle paralitik ileus riski nedeniyle bakteriyel ishallerde önerilmezler ve difenoksilat ayrıca önemli merkezi opioid etkilerine sahiptir.

Antisekretuar ajanlar

Bağırsak sıvısı sekresyonunu inhibe etmek, bazı ajanların ishali azalttığı başka bir mekanizmadır. Tarihsel olarak, bizmut subsalisilatın, şimdi nadiren kullanılmasına rağmen, ishal önleyici etkinliğe sahip olduğu gösterilmiştir. Bir enkefalinaz inhibitörü olan Racecadotril veya aktif metaboliti tiorfan, Avrupa ve Güney Amerika'da bir antidiyareik ajan olarak çeşitli etkinlik raporlarıyla kullanılmaktadır; Amerika Birleşik Devletleri'nde ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmamıştır. Epitelyal mu-opioid reseptörlerinin enkefalin ile uyarılan aktivasyonu yoluyla antisekretuar etkiler uygulayan endojen enkefalinlerin yıkımının inhibisyonu yoluyla etki eder. Doğal bir salgı önleyici ajan olan crofelemer, HIV'li hastalarda kronik ishali iyileştirmede etkinliğini gösteren bir klinik araştırmaya dayanarak HIV ile ilişkili ishalde kullanım için onaylanmıştır. Crofelemer, Güney Amerika ağacı Croton lechleri'nin kabuk lateksinden ekstrakte edilen heterojen bir proantosiyanidin oligomeridir. Crofelemer, apikal membrandaki Cl– kanallarını inhibe ederek etki eder.

Araştırma ilaçları 

Araştırma aşamasındaki veya daha yakın zamanda onaylanmış bir dizi ilaç, yukarıda açıklanan patofizyolojik yollardan birkaçını hedefler: ●Safra asidi analogu obetikolik asit, safra asidi diyaresinde etkinlik göstermiştir. ● Opioid reseptör agonisti eluxadoline, ishalin baskın olduğu irritabl bağırsak sendromu için onaylanmıştır. ●Klorid kanalı CFTR'nin (BPO-27) emilebilir inhibitörleri gibi iyon kanallarını doğrudan hedefleyen ilaçlar klinik geliştirme aşamasındadır.          

Dr. Batuhan İLERİ