ÇOCUKLARDA AKUT İSHALİN SINIFLANDIRILMASI NASILDIR?
ÖNBİLGİ: Önceki sınıflandırmalar diareyi ozmotik, sekretuar, inflamatuar ve motilite ile ilgili kategorilere ayırmıştır, ancak bu terimler aşağıdaki nedenlerle yanıltıcı olabilir:
Ozmotik diare - "ozmotik diare" terimi, geleneksel olarak, emilmeyen çözünen maddelerden veya besinlerden kaynaklanan ishale atıfta bulunmak için kullanılır ancak tüm ishaller ozmotik kuvvetleri içerdiğinden bu kullanım yanıltıcıdır. Daha kesin olarak "diyete bağlı diyare" (veya "substrata bağlı diyare") terimini kullanmayı tercih ediyoruz.
Sekretuar diare
"Sekretuar diare" terimi de sorunludur çünkü sıklıkla birbirinin yerine kullanılan farklı tanımlara sahiptir. Bazı yazarlar bu terimi bağırsaklara aktif iyon salgılanmasının neden olduğu ishale atıfta bulunmak için kullanırlar; bu tanım sorunludur çünkü bağırsakta sodyum emilimindeki kusurların neden olduğu sulu ishali (örneğin, doğuştan sodyum ishalinin bazı nedenlerinden ve viral enfeksiyonlardan dolayı) içermez.
Karışık ishal
Son olarak, açıkça "sekretuar" veya "ozmotik" olmayan veya ara dışkı ozmotik boşluğuna sahip olan ishale "karışık" denir. Dışkı ozmotik boşluğu için ara değerler sıklıkla ortaya çıksa da, bunlar genellikle test sırasındaki diyet alımını yansıtır. Teşhis açısından, bu kategori nadiren yardımcı olur. Yukarıdaki uyarılara rağmen, "ozmotik" ve "sekretuar" diyare terimleri klinik ve tarihsel olarak yaygın olarak kullanılmaktadır ve bu konu incelemesinin amaçları için hem mevcut terimlere hem de daha yeni terminolojimize atıfta bulunacağız.
Diyet kaynaklı (ozmotik)
Diyet kaynaklı ishal, bağırsak lümeninde ozmotik olarak aktif maddeler bulunduğunda ortaya çıkar ve su tutulmasına neden olur.
Elektrolit taşınmasıyla ilgili (sekretuar)
Bu tip ishal, epitel hücrelerinde iyon taşıma mekanizmalarındaki değişikliklerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ayırt edici klinik özellik, yenilen ozmotik olarak aktif besinlerden bağımsız olduğu için bu tip ishalin açlık sırasında azalmadan devam etmesidir. Birkaç tür ishal hastalığı bu kategoriye girer: ●Enterotoksijenik bakteriler ●Enterotoksijenik virüsler ●Diğer salgısal ishaller – Salgısal ishalin bulaşıcı olmayan nedenleri şunlardır: •Gastrointestinal peptitlerin aracılık ettiği diyareler (vazoaktif intestinal peptit ve gastrin gibi ) ( •Safra asitleri ve bazı ilaçlar ( magnezyum sülfat , lubiproston , linaklotid ) gibi belirli fizyolojik maddeler •Konjenital defektler (örn. konjenital klorür ishali)
Motilite ile ilgili
Gastrointestinal motilitedeki değişiklikler, özellikle kolonda sıvı emilimini önemli ölçüde etkileyebilir. Hipomotilite veya barsak peristaltizminin ciddi şekilde bozulması, ardından bakteriyel aşırı çoğalma ve sekonder safra asidi dekonjugasyonu, safra asidi malabsorpsiyonu ve kolonik sekresyonun aktivasyonu ile staz ile sonuçlanır. Buna karşılık, muhtemelen bebeklerde ve küçük çocuklarda (aşırı karbonhidrat alımıyla birlikte) fonksiyonel diyarenin patogenezine katkıda bulunan hipermotilite, kolonik absorpsiyon için yetersiz zamana bağlı olarak diyareye yol açabilir. Hipermotilite ayrıca irritabl barsak sendromunda baskın olan bazı diyare vakalarına da katkıda bulunur.
İnflamasyonla ilgili
Bağırsak inflamasyonu, birden fazla mekanizma yoluyla ishale yol açar. İshal, diyete bağlı bir bileşene sahip olabilir, çünkü iltihaplanma süreci epitel hücrelerinin yıkımına veya bozulmasına neden olur, bu da yüzey alanı ve taşıma kaybına neden olur, bu da besin emiliminin bozulmasına ve bağırsak lümeninde ozmotik yükün artmasına neden olur. Enflamasyon, aktif Cl - salgılanmasını ve Na + absorpsiyonunun kaybını indükleyerek elektrolit taşınmasıyla ilgili diyare de neden olabilir. Ek olarak, inflamasyon süreci ayrıca bağırsak bariyer fonksiyonunda bozulmaya yol açarak mukus, protein ve kanın bağırsak lümenine eksüdasyonuna (örneğin protein kaybettiren enteropati) yol açabilir. İnflamatuar ishalin en yaygın nedeni enfeksiyondur.
Dr. Batuhan İLERİ