DİSMENORE
🥀Dismenore, rahimden kaynaklanan ağrılı adet kramplarıdır.
🥀Dismenoresi olan hastalar adet akışının başlamasıyla ilişkili alt karın ve pelvik ağrı şikayetiyle başvururlar.
SINIFLAMA
Birincil dismenore
🥀Adetin başlangıcından hemen önce veya menstrüasyonun ilk birkaç gününde başlayan tekrarlayan, kramp tarzında ağrı
🥀Genellikle menarştan sonraki 6 ila 12 ay içinde başlar
🥀Alt karın veya pelvik ağrının süresi tipik olarak 8 ila 72 saattir
🥀Sırt ve uyluğa yansıyan ağrı yaygındır
🥀Baş ağrısı, ishal, halsizlik, bulantı ve kusma da mevcut olabilir
🥀Ergenler genellikle dismenore nedeniyle okul devamsızlığından ve spor ve sosyal aktivitelere katılımın azaldığından bahseder.
İkincil dismenore
🥀Menarştan sonra herhangi bir zamanda başlayabilir
🥀Çoğunlukla otuzlu ve kırklı yaşlarındaki kadınlarda ilk kez ortaya çıkar
🥀Semptomlar altta yatan bir nedensel durumun başlangıcıyla ilişkilidir
Endometriozis
🥀Menstruasyonla birlikte pelvik ağrı, genellikle siklik
Döngü boyunca mevcut olan ilişkili semptomlar şunları içerebilir:
🍃Dizüri
🍃Derin disparoni
🍃Diskezi
🍃Azalan doğurganlık
🥀Nadiren döngüsel rektal kanama veya döngüsel hematüri mevcut olabilir; bu durum sırasıyla bağırsak veya mesane tutulumunu kuvvetle düşündürür.
Rahim miyomları
🥀Döngüsel pelvik ağrı
🥀Menoraji
🥀Ara sıra derin (yerleştirmeye karşı) disparoni (özellikle anterior veya fundal miyomlarla)
Adenomyoz
🥀Hastaların %65'inde anormal uterin kanama ile birlikte siklik ağrı mevcuttur.
🥀Menoraji hastaların %40 ila %60'ında görülür.
🥀Tipik olarak 40 ila 50 yaş arası kadınlarda ortaya çıkar
FİZİKSEL MUAYENE
🥀Anormal kitleleri ve hassasiyeti araştırmak için karın muayenesi yapın
🥀Primer dismenorede uterus normalde karın bölgesinde ele gelmez.
🥀Eğer elle hissedilebiliyorsa, rahimde genişleme vardır ve muhtemelen dismenorenin ikincil bir nedeni vardır.
🥀Cinsel ilişki yaşamamış kadınlar dışında anormal kitleleri, hassasiyeti ve vajinal akıntıyı değerlendirmek için pelvik muayene yapın
🥀Primer dismenore şüphesi olan ve cinsel ilişkiye girmemiş genç ergenlerde karın muayenesi tek başına yeterli olabilir; bu durumda görüntüleme faydalıdır
🥀Primer dismenorede muayene bulguları normaldir
🥀Muayenedeki anormal bulgular, anatomik anormallikleri belirlemek için görüntüleme ile daha ileri değerlendirmeyi gerektirir
Endometriozis
🥀Çoğu hastada, elle hissedilebilen spesifik anormallikler olmaksızın orantısız derecede ağrılı bir muayene yapılır; ancak aşağıdakiler meydana gelebilir:
🥀Karın skarlarında (örneğin sezaryen veya laparotomi skarlarında) veya göbek bölgesinde (veya diğer laparoskopi giriş yerinde) hassas, nodüler lezyonlar palpe edilebilir.
🥀Çok ileri vakalarda vajinada özellikle arka fornikste veya rahim ağzında berrak kırmızı veya mavimsi kistler/nodüller görülebilir.
🥀Pelvik muayenede endometrioma oluşumuna bağlı yumurtalık büyümesi görülebilir; Çok ileri vakalarda uterosakral ligaman endürasyonunun yanı sıra rektovajinal septum ve Douglas kesesi (posterior cul-de-sac) üzerindeki nodüller de palpe edilebilir.
🥀Retroversiyonda uterus sabit olabilir ve yapışıklıklar nedeniyle yumurtalıkların hareketsiz kalması da palpe edilebilir.
Rahim miyomları
🥀Abdominal veya pelvik muayenede düzensiz konturlu, genişlemiş, hassas olmayan uterus (12 haftalık gebelik boyutunda karın muayenesinde uterus palpe edilebilir)
Adenomyoz
🥀Hareket ederken ağrıyla birlikte genişlemiş, hassas uterus
🥀Kronik pelvik inflamatuar hastalık
🥀İki taraflı alt karın hassasiyeti
🥀Anormal servikal veya vajinal mukopürülan akıntı
🥀Servikal hareket hassasiyeti
TEDAVİ
Birincil dismenore
🥀İlk basamak tedavi olarak NSAID'lerle ampirik tedavi önerilmektedir.
🥀Hastaların yaklaşık %70'inde ağrılı kramplarda orta ila tam rahatlama sağlanır.
🥀Kombine oral kontraseptifler, özellikle kontrasepsiyon isteyen hastalarda semptomların azaltılmasında yararlı olabilir.
🥀Genellikle NSAID tedavisine eklenir
🥀Önerilen ilk basamak strateji, siklik oral kontraseptiflerin kullanılmasıdır; ikinci basamak strateji sürekli oral kontraseptiflerin (veya en azından üç ayda bir) kullanılmasıdır
İkincil dismenore
🥀Altta yatan durumun tedavisi zorunludur
🥀NSAID'lerin çeşitli nedenlere bağlı sekonder dismenore ağrısını azaltmada bir miktar etkinliği olabilir.
🥀Endometriozisin birinci basamak tedavisinde kombine hormonal kontraseptifler önerilmektedir.
🥀Östradiol kullanımını engelleyen risk faktörleri olan hastalarda yalnızca progestin içeren kontraseptifler düşünülebilir. KAYNAKÇA:
Amerikan Kadın Doğum Uzmanları ve Jinekologlar Koleji: ACOG Uygulama Bülteni No. 110: hormonal kontraseptiflerin kontraseptif olmayan kullanımları. Doğum Jinekolojisi. 115(1):206-18, 2010