DİSMENORE 🥀Dismenore, rahimden kaynaklanan ağrılı adet kramplarıdır. 🥀Dismenoresi olan hastalar adet akışının başlamasıyla ilişkili alt karın ve pelvik ağrı şikayetiyle başvururlar. SINIFLAMA Birincil dismenore 🥀Adetin başlangıcından hemen önce veya menstrüasyonun ilk birkaç gününde başlayan tekrarlayan, kramp tarzında ağrı 🥀Genellikle menarştan sonraki 6 ila 12 ay içinde başlar 🥀Alt karın veya pelvik ağrının süresi tipik olarak 8 ila 72 saattir 🥀Sırt ve uyluğa yansıyan ağrı yaygındır 🥀Baş ağrısı, ishal, halsizlik, bulantı ve kusma da mevcut olabilir 🥀Ergenler genellikle dismenore nedeniyle okul devamsızlığından ve spor ve sosyal aktivitelere katılımın azaldığından bahseder. İkincil dismenore 🥀Menarştan sonra herhangi bir zamanda başlayabilir 🥀Çoğunlukla otuzlu ve kırklı yaşlarındaki kadınlarda ilk kez ortaya çıkar 🥀Semptomlar altta yatan bir nedensel durumun başlangıcıyla ilişkilidir Endometriozis 🥀Menstruasyonla birlikte pelvik ağrı, genellikle siklik Döngü boyunca mevcut olan ilişkili semptomlar şunları içerebilir: 🍃Dizüri 🍃Derin disparoni 🍃Diskezi 🍃Azalan doğurganlık 🥀Nadiren döngüsel rektal kanama veya döngüsel hematüri mevcut olabilir; bu durum sırasıyla bağırsak veya mesane tutulumunu kuvvetle düşündürür. Rahim miyomları 🥀Döngüsel pelvik ağrı 🥀Menoraji 🥀Ara sıra derin (yerleştirmeye karşı) disparoni (özellikle anterior veya fundal miyomlarla) Adenomyoz 🥀Hastaların %65'inde anormal uterin kanama ile birlikte siklik ağrı mevcuttur. 🥀Menoraji hastaların %40 ila %60'ında görülür. 🥀Tipik olarak 40 ila 50 yaş arası kadınlarda ortaya çıkar FİZİKSEL MUAYENE 🥀Anormal kitleleri ve hassasiyeti araştırmak için karın muayenesi yapın 🥀Primer dismenorede uterus normalde karın bölgesinde ele gelmez. 🥀Eğer elle hissedilebiliyorsa, rahimde genişleme vardır ve muhtemelen dismenorenin ikincil bir nedeni vardır. 🥀Cinsel ilişki yaşamamış kadınlar dışında anormal kitleleri, hassasiyeti ve vajinal akıntıyı değerlendirmek için pelvik muayene yapın 🥀Primer dismenore şüphesi olan ve cinsel ilişkiye girmemiş genç ergenlerde karın muayenesi tek başına yeterli olabilir; bu durumda görüntüleme faydalıdır 🥀Primer dismenorede muayene bulguları normaldir 🥀Muayenedeki anormal bulgular, anatomik anormallikleri belirlemek için görüntüleme ile daha ileri değerlendirmeyi gerektirir Endometriozis 🥀Çoğu hastada, elle hissedilebilen spesifik anormallikler olmaksızın orantısız derecede ağrılı bir muayene yapılır; ancak aşağıdakiler meydana gelebilir: 🥀Karın skarlarında (örneğin sezaryen veya laparotomi skarlarında) veya göbek bölgesinde (veya diğer laparoskopi giriş yerinde) hassas, nodüler lezyonlar palpe edilebilir. 🥀Çok ileri vakalarda vajinada özellikle arka fornikste veya rahim ağzında berrak kırmızı veya mavimsi kistler/nodüller görülebilir. 🥀Pelvik muayenede endometrioma oluşumuna bağlı yumurtalık büyümesi görülebilir; Çok ileri vakalarda uterosakral ligaman endürasyonunun yanı sıra rektovajinal septum ve Douglas kesesi (posterior cul-de-sac) üzerindeki nodüller de palpe edilebilir. 🥀Retroversiyonda uterus sabit olabilir ve yapışıklıklar nedeniyle yumurtalıkların hareketsiz kalması da palpe edilebilir. Rahim miyomları 🥀Abdominal veya pelvik muayenede düzensiz konturlu, genişlemiş, hassas olmayan uterus (12 haftalık gebelik boyutunda karın muayenesinde uterus palpe edilebilir) Adenomyoz 🥀Hareket ederken ağrıyla birlikte genişlemiş, hassas uterus 🥀Kronik pelvik inflamatuar hastalık 🥀İki taraflı alt karın hassasiyeti 🥀Anormal servikal veya vajinal mukopürülan akıntı 🥀Servikal hareket hassasiyeti TEDAVİ Birincil dismenore 🥀İlk basamak tedavi olarak NSAID'lerle ampirik tedavi önerilmektedir. 🥀Hastaların yaklaşık %70'inde ağrılı kramplarda orta ila tam rahatlama sağlanır. 🥀Kombine oral kontraseptifler, özellikle kontrasepsiyon isteyen hastalarda semptomların azaltılmasında yararlı olabilir. 🥀Genellikle NSAID tedavisine eklenir 🥀Önerilen ilk basamak strateji, siklik oral kontraseptiflerin kullanılmasıdır; ikinci basamak strateji sürekli oral kontraseptiflerin (veya en azından üç ayda bir) kullanılmasıdır İkincil dismenore 🥀Altta yatan durumun tedavisi zorunludur 🥀NSAID'lerin çeşitli nedenlere bağlı sekonder dismenore ağrısını azaltmada bir miktar etkinliği olabilir. 🥀Endometriozisin birinci basamak tedavisinde kombine hormonal kontraseptifler önerilmektedir. 🥀Östradiol kullanımını engelleyen risk faktörleri olan hastalarda yalnızca progestin içeren kontraseptifler düşünülebilir.                                            KAYNAKÇA: Amerikan Kadın Doğum Uzmanları ve Jinekologlar Koleji: ACOG Uygulama Bülteni No. 110: hormonal kontraseptiflerin kontraseptif olmayan kullanımları. Doğum Jinekolojisi. 115(1):206-18, 2010