• Dispne, hastaların sıklıkla "nefes darlığı" veya "yeterince hava alamama" olarak tanımladığı, zor, zahmetli veya rahatsız edici bir nefes alma hissidir.
• Birçok patofizyolojik mekanizmanın etkileşiminden kaynaklanan karmaşık bir duyudur.
• Çoklu afferent reseptörler tarafından üretilen solunum aktivitesi hakkındaki duyusal bilgiler, hem subkortikal hem de kortikal seviyelerde SSS'ne entegre edilir.
• Nefes darlığı hissinin mevcut açıklaması, inspirasyon dürtüsü, solunum kaslarına efferent aktivite ve bu afferent reseptörlerden gelen geri bildirim arasında dengesizliğin mevcut olmasıdır.

Dispne kendini birçok şekilde gösterebilir:

• belirgin takipne ve taşikardi

• stridor

• sternokleidomastoid, sternoklaviküler ve interkostal kaslar dahil olmak üzere yardımcı solunum kaslarının kullanımı

• nefes darlığının bir sonucu olarak normal konuşamama

• hipokseminin bir sonucu olarak ajitasyon veya uyuşukluk

• hiperkapni nedeniyle bilinç kaybı

• karın duvarı nefes alırken içe doğru çekildiğinde diyafragma yorgunluğunu gösteren paradoksal karın duvarı hareketi.

Dispne, acil olmayan durumlardan yaşamı tehdit eden durumlara kadar değişen çeşitli durumlardan kaynaklanır.

Ne klinik şiddet ne de hastanın algısı, altta yatan patolojinin ciddiyeti ile iyi bir korelasyona sahip değildir ve duygulardan, davranışsal ve kültürel etkilerden ve dış uyaranlardan etkilenebilir.

Her değerlendirme hastanın ABC durumunun hızlı bir şekilde değerlendirilmesiyle başlamalıdır.

Bunların stabil olduğu ve yaşamı tehdit eden bir durum bulunmadığı belirlendikten sonra tam bir öykü ve fizik muayene alınabilir.

Ateş bulaşıcı bir etiyolojiyi gösterebilir.

Nefes darlığının değerlendirilmesinde kullanılması gereken ilk tanı testi akciğer grafisidir.

Anormalse hastalık süreci muhtemelen kardiyak veya birincil olarak akciğer kaynaklıdır.

Kalp fonksiyonunu ve kapak fonksiyonunu değerlendirmek için ekokardiyograma ihtiyaç vardır.

Ek olarak, miyokard enfarktüsü veya sağ taraflı kalp paterni gerginliğini değerlendirmek için bir elektrokardiyogram alınmalıdır.

‼️Akut dispne tipik olarak hayatı daha fazla tehdit eden bir süreçten kaynaklanır ve hızlı müdahale gerektirir.

Tüm hastalara ek oksijen, nabız oksimetresi ve kalp monitörü takılmalıdır. Daha sonra şüphelenilen veya tanı konulan etiyolojiye göre uygun tedaviye başlanmalıdır.  

Akut dispne büyük olasılıkla:

-akut miyokardiyal iskemi

-kalp yetmezliği

-kalp tamponadı

-bronkospazm

-pulmoner emboli

-pnömotoraks

-bronşit veya pnömoni şeklinde pulmoner enfeksiyon

-aspirasyon veya anafilaksi nedeniyle üst solunum yolu tıkanıklığından kaynaklanır.  

🔍Kronik nefes darlığı büyük olasılıkla

-astım

-kronik obstrüktif akciğer hastalığı

-İnterstisyel akciğer hastalığı

-miyokardiyal fonksiyon bozukluğu, obezite veya kondisyon kaybından kaynaklanır.      

  Dr. Umut KELEŞ