Dispne (nefes darlığı) tanım ve tipleri :

Dispne veya solunum rahatsızlığı, akciğer hastalığı olan milyonlarca hastayı etkileyen yaygın bir semptomdur ve akciğer hastalığı, miyokardiyal iskemi veya işlev bozukluğu, anemi, nöromüsküler bozukluklar, obezite veya dekondisyonun birincil belirtisi olabilir. Dispne, yoğunluk olarak değişen niteliksel olarak farklı duyumlardan oluşan öznel bir solunum rahatsızlığı deneyimini karakterize etmek için kullanılan bir terimdir.

 Nefes Darlığı Çeşitleri :

Ortopne: Hastanın yatar durumda nefes darlığının ortaya çıkması veya şiddetlenmesidir.

Paroksismal Noktürnal Dispne (PND) : Hastanın uyurken hava açlığı ile uyanarak oturup veya ayağa kalkarak rahatlamaya çalışmasıdır.

Platipne: Hastanın oturduğunda veya ayağa kalktığında artan ve yatar durumda azalan nefes darlığıdır.

Trepopne: Hastanın sağına veya soluna yatışlarında ortaya çıkan nefes darlığıdır.

İnspiratuvar Dispne: Hastanın üst hava yollarındaki bir patolojiye bağlı nefes alırken nefes darlığı hissetmesidir. Nefes alma güç ve gürültülüdür (stridor). Supraklavikular ve interkostal çukurlarda içe doğru çekilmeler (tiraj) olabilir.

Ekspiratuar Dispne: Hastanın alt hava yollarındaki bir patolojiye bağlı nefes verirken nefes darlığı hissetmesidir. Astım ve kronik obstruktif akciğer hastalığı’nda (KOAH) görülen dispne bu niteliktedir. Ekspiryum uzamıştır, solunum güç ve hışıltılı olabilir. Bazı vakalarda inspiratuvar ve ekspiratuvar dispne beraberdir.

Efor Dispnesi: Hastanın hareket halindeyken nefes darlığı hissetmesi ve istirahatte düzelmesidir.

İstirahat Dispnesi: Hastanın dinlenme durumundayken bile nefes darlığı hissetmesidir.

Akut Dispne : Saatler ila günler arasında geliştiğinde.

Kronik Dispne : Dört ila sekiz haftadan fazla sürede geliştiğinde .

Nefes darlığının sürelere göre nedenleri :

Akut nefes darlığının nedenleri :

1.Kardiyovasküler sistem :

• Akut miyokardiyal iskemi
• Kalp yetmezliği
• Kardiyak tamponad

2.Solunum sistemi :

• Bronkospazm
• Pulmoner emboli
• Pnömotoraks
• Pulmoner enfeksiyon -
• bronşit,
• pnömoni
• Üst hava yolu tıkanıklığı - aspirasyon,
• anafilaksi

●Kronik nefes darlığının en yaygın beş nedeni şunlardır:

• Astım Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
• İnterstisyel akciğer hastalığı
• Miyokardiyal disfonksiyon
• Obezite  

Dr. Amjad Jamous