Donma, dokularda buz kristallerinin oluşumu ile doku donmasını içerir.

Donma, yalnızca doku 0°C'nin çok altında aşırı soğuduğunda meydana gelir.

Gerekli sıcaklık en az -4°C . Doku hasarı, buz kristali oluşumundan ve mikrovasküler tromboz ve stazdan hücrelere yapısal hasar nedeniyle oluşur.

Ön dondurma aşamasında, doku sıcaklıkları 10°C'nin altına düşer ve kutanöz duyu kaybolur.

PREDİSPOZAN FAKTÖRLER

FİZYOLOJİK Hipoksi, Terleme, Hiperhidroz, Dermatolojik hastalık, Dehidrasyon,Aşırı efor

PSİKOLOJİK Zihinsel durum,Korku Panik,Açlık, Yetersiz beslenme,Sarhoş edici maddeler

MEKANİK Islak giysiler,yetersiz yalıtım

ÇEVRE Ortam sıcaklığı,Nem,Maruz kalma süresi,Rakım

KLİNİK ÖZELLİKLERİ 

Frostnip terimi geçici uyuşma ve yeniden ısınma sonrası karıncalanma ile kendini gösteren bir yüzeysel dondurma yaralanma belirtmektedir.

Soğuk ısırığının en yaygın görülen semptomu, neredeyse evrensel olan uyuşukluktur.

Tüm hastalarda hafif dokunma, ağrı veya sıcaklıkta ilk duyusal eksiklikler vardır.

Soğuk ısırığının ilk sunumu genellikle aldatıcı bir şekilde iyi huyludur.

Çoğu hasta, donmuş duyarsız doku ile acil servise gelmez.

Donmuş dokular sert hissedilir ve benekli veya morumsu beyaz, mumsu veya soluk sarı görünür .

Hızlı yeniden ısıtma, ciddi vakalarda bile başlangıçta bir hiperemi ile sonuçlanır. Çözüldükten sonra, kabarcıklar oluşana kadar genellikle kısmi duyu dönüşü olur.

Yeniden ısıtmadan sonraki olumlu ilk belirtiler arasında normal duyum, sıcaklık ve renk bulunur.

Yumuşak, esnek deri altı dokusu, yüzeysel bir yaralanmayı düşündürür

Bül ve veziküller genellikle 1 ila 24 saat içinde oluşur.

Mor bir renk ve kabarcıkların olmaması çok olumsuz prognostik işaretlerdir.

Ödem oluşumunun olmaması, önemli doku hasarını gösterir

Ayırıcı tanı  

Soğuk ısırığının ayırıcı tanısı sınırlıdır. Yanıklar, selülit, kangren (diğer nedenlere bağlı), vasküler yaralanmalar, diyabetik nöropatiler ve basınç nekrozu soğuk ısırmasına benzeyebilir.

Teşhis

 Donma olan hastaların acil bakımında tanısal görüntülemenin rolü sınırlıdır. Trombolitik tedavi düşünülen hastalara intraarteriyel tedavi için bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) anjiyografi veya intravenöz (IV) tedavi için radyonüklid taraması yapılmalıdır. Aksi takdirde anjiyo veya sintigrafi ertelenmelidir.

TEDAVİ Çözülme Öncesi

Doppler nabızlarını ve görünümünü değerlendirin.

Soğuğa maruz kalan parçayı koruyun - masajı yok.

Çekirdek sıcaklığını sabitleyin.

Tıbbi ve cerrahi durumları ele alın.

Çözülme 

Gerektiğinde parenteral opiat analjezi sağlayın.

İbuprofen 400-600 mg (veya aspirin, 325 mg) uygulayın.

Parçayı termometre ile izlenen 37°C–39°C sıcaklıktaki sirkülasyon suyuna daldırın.

Nazik hareketi teşvik edin, ancak masaj yapmayın.

Çözülme Sonrası 

Kurutun ve yükseltin.

Berrak vezikülleri aspire edin veya debride edin.

Kırık vezikülleri temizleyin ve her 6 saatte bir topikal antibiyotik veya steril aloe vera merhemi uygulayın.

Hemorajik vezikülleri sağlam bırakın.

Tetanoz profilaksisi uygulayın.

Yüksek risk varsa streptokok profilaksisi sağlayın.

Ağır vakalarda fenoksibenzamin düşünün.

Tromboliz endike olabilirse, anjiyografi dahil görüntüleme yapın.

Gerekiyorsa trombolizi gerçekleştirin.

    Dr. Abdülkerim HORAT