EPİSTAKSİS (BURUN KANAMASI)

Anterior epistaksislerin çoğu öncelikle Kiesselbach pleksusundan kaynaklanır. Posterior epistaksis daha az yaygındır ve sfenopalatin arterin dallarından kaynaklanır. Nazal mukozaya lokal travma, burun kanamasının yaygın bir tetikleyicisidir ve acil servise yapılan burun kanaması ziyaretlerinin yaklaşık %17'sinden sorumludur. Pediatrik popülasyonda burun kanamasının en sık nedenidir. Çocuklar sıklıkla dijital travma veya yabancı cisimlerden kaynaklanan lokal tahriş sonrasında burun kanaması ile başvurabilirler. Nazal veya fasiyal kemik kırıkları, yabancı cisim girişi, madde bağımlılığından kaynaklanan septal perforasyon, iatrojenik manipülasyon ve neoplazm dahil olmak üzere diğer lokal travma kaynakları burun kanamasına neden olabilir. Çok sayıda sistemik durum da burun kanamasına zemin hazırlayabilir. Hemofili ve von Willebrand hastalığını içeren kalıtsal kanama diyatezlerinin yanı sıra, genellikle ilaçlara veya karaciğer hastalığına ikincil olan edinilmiş koagülopatiler, ilk veya tekrarlayan burun kanamalarına neden olabilir. Son literatür, yüksek nazal venöz basınçların burun kanamasına yatkınlık oluşturabileceğini ileri sürmektedir.

TEŞHİS:

SORGULAMA:

• Burun kanaması
• Odaklanmış bir öykü (süre, yanallık, sıklık ve ciddiyet) nedeni belirlemeye yardımcı olabilir
• Tekrarlayan kanama atakları ile birlikte burun tıkanıklığının varlığı bir tümöre işaret edebilir
• Hemoptizi veya hematemezi düşündüren semptomlar posterior epistaksis belirtisi olabilir
• Antikoagülasyon tedavisinin önceden kullanımının belirlenmesi önemlidir.

FİZİK MUAYENE:

• Hastanın hava yolunun açık olduğundan ve kardiyovasküler açıdan stabil olduğundan emin olun
• Akut, şiddetli epistaksis ile hipotansiyon ve hemodinamik dengesizlik mümkündür
• Hasta dik oturmalı ve öne eğilmelidir.
• Başlangıçta bir ışık yardımıyla kanamanın kaynağını görselleştirmeye çalışın.
• Ön burun kanaması durumunda bu durum, topikal vazokonstriktörlerle birlikte 60 dakikaya kadar ön burun kompresyonuyla kontrol edilebilir.
• Hemostaz sağlanamıyorsa gerektiğinde aspirasyon, forseps ve irigasyon kullanılabilir.
• Bilateral anterior nazal tampon yerleştirildikten sonra kanamanın devam etmesi posterior burun kanamasını düşündürür.

TEDAVİ:

• Çoğu ön burun kanaması kendi kendine sınırlıdır ve tıbbi tedavi gerektirmez.
• Önce doğrudan basınç uygulamayı deneyin, ardından vazokonstriktif ilaç (örneğin oksimetazolin) uygulayın; daha sonra koterleme düşünülebilir.
• Posterior epistaksis için tampon veya Foley kateter balonu gerekli olabilir.
• Kanama daha az invaziv yöntemlerle çözülmezse embolizasyon veya ameliyat gerekli olabilir.
• Cerrahi arteriyel ligasyonun değerlendirilmesi için kulak burun boğaz uzmanına veya tampon veya nazal koterizasyon ile kontrol edilemeyen inatçı veya tekrarlayan kanaması olan hastalarda endovasküler embolizasyon için girişimsel radyoloğa başvurun.
• Koterlemenin yeterli hemostaz sağlayamadığı veya kanamanın uygun şekilde görüntülenemeyecek veya koterin gerçekleştirilemeyeceği kadar aşırı olduğu durumlarda, ön nazal tampon sıklıkla tedavide standart bir sonraki yaklaşım olmuştur.
• Son literatür, anterior nazal tamponlamaya geçmeden önce traneksamik asidin hemostazın sağlanmasında alternatif bir sonraki adım olarak düşünülebileceğini ileri sürmektedir; ancak burun kanaması kontrolüne yönelik endikasyonları ve etkinliği anlamak için traneksamik asitle ilgili ek çalışmalara ihtiyaç vardır.
• Traneksamik asit, topikal (daha yaygın olarak) veya ağızdan verilen bir antifibrinolitik ajandır.
• Akut kanamanın durdurulmasından sonra, tekrarın önlenmesi için hastaya önleyici tedbirler konusunda danışmanlık yapın.
• Kayganlaştırıcılar ve nemlendirici maddeler belirlenen bölgede ilave kanamanın önlenmesine yardımcı olabilir.

Dr. İrem DOĞAN KAYNAKÇA: Simmen DB ve diğerleri: Epistaksis. İçinde: Flint PW ve diğerleri, eds: Cummings Kulak Burun Boğaz. 6. baskı. Saunders; 2015:678-9