ERİŞKİNLERDE HUMERUS ORTA ŞAFT KIRIKLARI  Humerus şaft kırıkları, tipik olarak üst kola uygulanan doğrudan bir darbe  veya bükme kuvvetinin sonucu olarak ortaya çıkan yaralanmalardır. Hem proksimal hem de orta şaft humerus kırıklarının çoğu non-deplasedir ve cerrahi gerektirmeden tedavi edilebilir. Kırıklar Spiral, Oblik ve Transvers olabilir. Ayrıca A- Basit Kırıklar B- Kama Kırıkları C- Kompleks (Parçalı) Kırıklar şeklinde de sınıflandırılır.  KLİNİK ANATOMİ  Humerus şaftın beslemesi, başlıca aksiller ve brakiyal arterler ve bunların dalı olan radyal ve ulnar arterler tarafından sağlanır. Şaft parçalarının önemli ölçüde yer değiştirmesi durumunda vasküler besleme bozulabilir.  Kol ve önkol arka kompartımanındaki kasların innervasyonu radyal sinir tarafından sağlanır. Radyal sinir, radyal olukta humerus şaftının etrafında ve bitişiğinde hareket eder. Orta ve distal humerus şaft kırıklarında önemli ölçüde yer değiştirme olduğunda radyal sinir yaralanabilir.  EPİDEMİYOLOJİ  Humerus orta şaft kırıkları tüm kırıkların yaklaşık yüzde 2'sini oluşturur. Özellikle 2 yaş aralığında sık karşılaşılır.  3. dekatta erkeklerde yüksek hızlı travmalar ile  7. dekatta kadınlarda düşük hızlı travmalar ile daha sık meydana gelir.  YARALANMA MEKANİZMASI  Orta şaft kırıkları tipik olarak, doğrudan darbe veya humerusu bükme gibi travmalardan ve daha az sıklıkla, uzanmış bir el veya dirsek üzerine düşmelerden kaynaklanır. Ayrıca daha nadir olarak yüksek hızlı fırlatma veya bilek güreşi gibi güçlü kas kasılmalarından da kaynaklanabilir.  BELİRTİLER VE MUAYENE BULGULARI:  Kol ile birlikte omuz ve dirsek de dikkatlice muayene edilmelidir. Nörovasküler muayene çok dikkatli yapılmalı, radyal ve ulnar arter ile radyal (En sık yaralanan sinir), ulnar ve median sinir fonksiyonları değerlendirilmelidir. Abrazyon ve Laserasyonlar not edilmelidir. Deformite, Kısalık kontrol edilmelidir. Orta Kol Bölgesinde Şiddetli Ağrı Omuz veya Dirseğe Yansıyan Ağrı  Şişlik  Ekimoz  Palpasyonda Hassasiyet Kırık Bölgesinde Krepitasyon  Radyal Sinir Zedelenmesine Bağlı Bulgular;  Bilek ve Başparmak Ekstansiyonunda Zayıflık  Dirsek Süpinasyonunda Zayıflık  El Sırtında Duyu Kaybı  Median Sinir Hasarına Bağlı Bulgular;  Elin Fleksör Kaslarında Zayıflık  Başparmağın Palmar Yüzeyinde, 2 ve 3. Parmaklarda Duyu Kaybı  Ulnar Sinir Hasarına Bağlı Bulgular;  Parmaklarda Abdüksiyon ve Addüksiyon Kısıtlılığı 🎞 TANISAL GÖRÜNTÜLEME  Anteroposterior ve Lateral Humerus Grafisi Omuz ve Dirsek yaralanması dışlanamıyorsa grafiler bu iki eklemi de içermelidir Aksiller veya Scapular-Y Grafi (Omuz Dislokasyonu Ekartasyonu için)  İLK TEDAVİ  ↔️ Transvers Kırıklar: Traksiyon gerektirmez ve başlangıçta koaptasyon splinti ve standart askı ile tedavi edilebilir.  Spiral, Oblik ve Parçalı Kırıklar: Uygun hizalama için traksiyon gerektirebilir. Bu, Yaka-Manşet askılı bir koaptasyon splinti ile yapılabilir. Aşırı şişmesi olmayan, komplike olmayan oblik ve spiral kırıklarda koaptasyon splinti yerine askılı alçı uygulaması kullanılabilir.  ORTOPEDİ KONSÜLTASYONU  20 Dereceden Fazla Anterior Veya Posterior Açılanma  30 Dereceden Fazla Varus Açılanması  3 Cm'den Fazla Kısalma  15 Dereceden Fazla Rotasyonel Deformite  CERRAHİ SEVK Vasküler Yaralanma (Acil Cerrahi Sevk) Açık Kırıklar (Acil Cerrahi Sevk)  Eklem Yaralanmaları ile İlişkili Kırık  Brakiyal Pleksus Yaralanmaları  İpsilateral Önkol Kırıkları (Örneğin, Yüzen Dirsek) Bilateral Humerus Kırıkları  Patolojik Kırıklar (Örneğin, Kemik Tümörü ile İlişkili)  Eşlik Eden Travmatik Majör Humerus Dışı Kırıklar (Örn. Femur Kırığı)  Yüksek Hızlı Ateşli Silah Yaralanmaları (Yaralanmanın Boyutuna Bağlı Olarak, Acil Cerrahi Konsültasyon Gerektirebilir)  Ciddi Yumuşak Doku Yaralanmaları  Radyal Sinir Yaralanmaları  TAKİP VE BAKIM  Radyografik ve klinik kaynama oluşana kadar haftalık veya iki haftada bir takip yapılmalıdır.  Tipik iyileşme süresi 10-14 hafta arasıdır.  Fonksiyonel Destek (Brace) veya Alçı kullanılırken yapılabilecek işler yaralanmadan 1-2 hafta sonra yapılabilir. İşleri her iki kolunu da kullanmayı gerektiren veya ağır kaldırmayı gerektiren hastalar, tam radyografik iyileşme sağlanana, normal hareket açıklığı ve kuvvet tekrar kazanılana kadar işe dönmemelidir.  Transvers Kırıklarda;  1-2 hafta içerisinde şişlik azalır. Fonksiyonel Destek (Brace) takılabilir.  Bir hafta içinde hastalar sarkaç egzersizlerine başlamalıdır.  Çoğu hastada Fonksiyonel Destek, kallus oluşumu mevcut olduğunda ve kırık bölgesi manuel strese karşı stabil olduğunda çıkarılabilir.  Deplase Oblik veya Spiral Kırıklarda;  Askılı Alçı veya Fonksiyonel Destek ile tedavi edilebilir.  Askılı Alçı Kullanılmışsa radyografilerde kallus oluşumu görüldüğünde ve kırık manuel strese karşı stabil olduğunda çıkarılabilir.  Alçının çıkarılmasından hemen sonra hastalar omuz, dirsek hareketliliğini ve üst ekstremite gücünü yeniden kazanmak için rehabilitasyona başlamalıdır. KOMPLİKASYONLAR Radyal Sinir Yaralanması Kaynamama                   Dr. Onur AMAÇ                 KAYNAKÇA: