Fibromiyalji, alternatif bir nedeni belirlenemeyen kronik yaygın kas-iskelet sistemi ağrısını tanımlayan terimdir.   FİBROMYALJİ VE İLGİLİ DURUMLARI TETİKLEYEN STRESÖRLER

• Periferik ağrı sendromları
• Enfeksiyonlar (örneğin, COVID, parvovirüs, EBV, Lyme hastalığı, Q ateşi, ancak yaygın üst solunum yolu enfeksiyonları değil)
• Fiziksel travma (otomobil kazaları)
• Psikolojik stres/sıkıntı
• Hormonal değişiklikler (örneğin hipotiroidizm)
• İlaçlar
• Aşılar
• Bazı felaket olayları (savaş, ancak doğal afetler değil)

  KLİNİKFibromiyalji hastalarının çoğunda ağrı semptomları yaşamın erken dönemlerinde, sıklıkla çocukluk veya ergenlik döneminde başlayarak birden fazla vücut bölgesinde gelişir. Sonunda fibromiyalji geliştirmeye ilerleyen bireylerin baş ağrıları, dismenore, temporomandibular bozukluklar, kronik yorgunluk sendromu, miyofasyal ağrı, irritabl bağırsak sendromu ve diğer fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar, interstisyel sistit/ağrılı mesane sendromu, endometriozis ve diğer bölgesel ağrı sendromlarını yaşama olasılıkları daha yüksektir. (özellikle sırt ve boyun ağrısında). Çoğu durumda, bir sağlık uzmanına tamamen yeni bir tür akut veya subakut ağrı gibi görünen şey, aslında vücudun ağrıyla ilgili olan başka bir bölgesidir.   TANI KRİTERLERİFibromiyalji tanısı klinik değerlendirme ile konulmaktadır. Aşağıdakilerin tümünü gerektirir:

1. 5 bölgeden en az 4'ünde ağrı
2. Semptomların ≥3 ay boyunca benzer düzeyde olması
3. Yaygın ağrı indeksi † ≥7 ve semptom şiddet skalası puanı ‡ ≥5 VEYA yaygın ağrı indeksi 4-6 ve semptom şiddet skalası skoru ≥9

Semptom Şiddet Skalası A ve B olmak üzere iki grupta değerlendirilerek bu maddelerden alınan toplam skor hesaplanır. A grubunda son 1 hafta içerisindeki yorgunluk, dinlenmeden uyanma, bilişsel bulgular ve somatik semptomları içeren tüm maddeler 0-3 arasında puanlandırılmaktadır (maksimum skor: 9). B grubunda ise son 6 ay içerisindeki baş ağrısı, alt karında ağrı-kramplar, depresyonun varlığı değerlendirilir (maksimum skor: 3). Sonuç olarak SŞS’nin maksimum skoru 12 'dir. Yaygın ağrı indeksi: 5 bölgeden en az 4’ünde ağrının olmasıdır.Her bölge için, son yedi gün içinde devamlı ağrı hissedilen bölgeler işaretlenir. Skor 0 ile 19 arasında olmaktadır

• Sol üst bölge:çene,omuz,üst kol,alt kol
• Sağ üst bölge: çene,omuz,üst kol,alt kol
• Sol alt bölge:kalça,üst bacak,alt bacak
• Sağ alt bölge:kalça,üst bacak,alt bacak
• Aksiyal bölge: boyun, sırt, bel , göğüs, karın

        Dr. Hava Aleyna İLHAN       KAYNAKÇA: Fibromyalgia ,Daniel J. Clauw Goldman-Cecil Medicine, 253, 1816-1820.e1