HERPES ZOSTER (ZONA)

Zona olarak da bilinen herpes zoster, segmental veya radiküler (dermatomal) dağılımda meydana gelen ve dorsal kök ganglionlarında latent varicella-zoster virüsünün yeniden aktivasyonuna bağlı olarak ortaya çıkan yaygın ağrılı veziküler bir döküntüdür. Herpes zoster (zona), popülasyonun %10 ila %20'sini yaşamları boyunca etkileyen, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde görülme sıklığı artan yaygın bir dermatolojik durumdur. Malignite ile ilişkisi iyi bilinmektedir.

Herpes zoster tipik olarak tek bir dermatomda kaşıntı, uyuşukluk, dizestezi (duyu değişikliği) ve/veya allodini (normalde zararlı olmayan uyarıya ağrılı yanıt) ile ilişkili keskin veya yanıcı radiküler ağrı ile karakterizedir. Tek taraflı ve orta hatta duyarlı kutanöz döküntü, eritematöz makülopapüler döküntü olarak başlar ve 3-5 gün boyunca oluşmaya devam eden gruplandırılmış şeffaf veziküllere doğru ilerler. Bunlar 3-4 gün sonra püstül haline gelir ve 10 gün sonra kabuklanır.

Bağışıklık sistemi yeterli olan normal konakçıda lezyonlar 2-4 hafta içinde düzelir ve sıklıkla his kaybı, yara izi ve pigmentasyonun olduğu bir bölge kalır. Ağrı genellikle veziküller soluklaştıkça kaybolur, ancak hastaların %10-50'si kalıcı şiddetli ağrı yaşar. (Döküntü başlangıcından veya kutanöz iyileşmeden sonra 30 günden daha uzun süre mevcut olduğunda postherpetik nevralji) Şüphenilmesi gereken öykü: Su çiçeği enfeksiyonu veya aşısının uzaktan geçmişi Semptomlar ve bulgular

Yanıcı ağrı ve kaşıntı, deri döküntüsünden yaklaşık 3 ila 5 gün önce ortaya çıkar; tipik olarak cilt lezyonlarının meydana geldiği dermatomda lokalizedir oZonklama ağrısı olarak da tanımlanabilir oAğrı sıklıkla şiddetlidir ve lezyonlar iyileştikten sonra azalmadan devam edebilir (postherpetik nevralji) oDuyusal rahatsızlıklar aynı zamanda uyuşukluk veya karıncalanmayı da içerebilir

Ateş, halsizlik, yorgunluk ve baş ağrısı tipiktir

Fotofobi oluşabilir

Ramsay Hunt sendromu oYüz felci ve kulak ağrısına neden olan, genikulat ganglionu içeren olağandışı herpes zoster belirtisi oDiğer semptomlar vertigo, ipsilateral işitme kaybı, kulak çınlaması, baş ağrıları, dizartri ve ataksiyi içerebilir.

Fiziksel Muayene

Eritematöz makülopapüler döküntü birkaç gün içinde vezikül kümelerine dönüşür ve bunlar birleşerek bül oluşturabilir. oGenellikle tek veya 2 bitişik dermatomu etkiler ve orta hattı geçmez oEn sık torasik ve lomber bölgeler etkilenir oEnfeksiyon trigeminal sinirin 3 dalından herhangi birini tutabilir, yüzde veya kafa derisinde döküntüye neden olabilir ve bazen korneayı da etkileyebilir. oRamsay Hunt sendromunda yüz felci belirgin olabilir; Kulak kepçesi ve dış kulak yolunda, bazen de ağızda veziküller görülebilir. İşitme kanalı ve ağızda veziküller açısından dikkatli bir inceleme yapılmazsa Bell felci ile karıştırılabilir oBölgesel lenfadenopati görülebilir.Veziküller püstüler ve kabuklu hale gelir ve ardından yaklaşık 3 hafta içinde düşer; yara izi mümkündür.

Nedenleri ve Risk Faktörleri Nedenler

Varicella-zoster virüsünün yeniden aktivasyonu (İnsan herpes virüsü 3)

Primer varisella enfeksiyonundan sonra virüs dorsal kök ganglionlarında latent hale gelir ve bağışıklık sisteminin baskılanması ve yaşlanmanın seyri ile yeniden ortaya çıkar. Risk faktörleri Yaş: İleri yaşta (60 yaş ve üzeri) daha büyük risk Cinsiyet: Kadınlarda daha sık görülüyor Etnik köken/ırk: Beyaz popülasyonda daha yaygın Diğer risk faktörleri/ilişkiler •Suçiçeği veya suçiçeği aşısı geçmişi •Duygusal stres •Mekanik travma •Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda daha büyük risk, daha fazla şiddet ve süre olasılığı artar. Bağışıklık sistemi baskılanmış durumun nedenleri şunlardır: AIDS, kanser, organ veya kemik iliği nakli, immünsüpresif ilaçlar •Kronik Durumlar: Otoimmün hastalık, diyabet, astım, KOAH