Orta ciddiyette semptom varlığında (Dizartri, Disfaji, Letarji, Paraparezi/ kuadriparezi, Nöbet, Koma, Solunum durması), her 2 saatte bir Na+ düzeyleri kontrol edilerek hipertonik %3 salin solüsyonu 0.5-2.0 mL/kg/h dozdan verilebilir.
Kronik hiponatremi: Na+ düzeltmesi daha yavaş yapılmalıdır. Hızlı düzeltme çabaları: osmotik demiyelinizasyon sendromuna (ODS) yol açabilir.
ODS için yüksek risk taşıyan hastalar: Na+ düzeyi<120 mEq/L, KKY, Alkolizm. Akut ve kronik karaciğer Hastalığı, Eş zamanlı hipokalemi, Malnütrisyon, Vazopressin antagonist tedavisi alan hastalardır. ‼️ Kronik hiponatremide (Hiponatreminin 48 saatten daha uzun süredir mevcut olduğu hastalar) düzeltme hızı: yüksek riskli hastalar için 24 saatte 6 mEq ve düşük riskli hastalarda 24 saatte 12 mEq'ın üzerine çıkmamalıdır. ‼️ Ciddi Semptomatik hastalarda (nöbet, koma, solunum arresti): hiponatremiye bağlı serebral ödem riski, tedaviye bağlı ODS riskinden daha yüksektir: bu nedenle agresif ve hızlı düzeltme yapılmalıdır. Bu hasta grubunda tedavi şöyle şekillenmelidir.
1. Adım: Nöbet veya bilinç durum değişikliği gibi semptomların aranması, hiponatreminin akut mu? veya kronik mi? olduğuna dair değerlendirme yapılmalıdır.
2. Adım: 100 mL %3 lük çözeltinin 10-15 dakikada IV infüzyonu (Avrupa kılavuzları, 150 mL %3/20 dakika infüzyon, bitiminde Na+ kontrolü için kan alındıktan sonra yeni bir 150 mL’nin 20 dakika daha verilmesini ve bu sekansın semptomlar düzelinceye veya istenilen Na+ seviyesi elde edilinceye kadar 2 kez daha tekrarını önermektedir
3. Adım: Her 100 mL %3 hipertonik solüsyon verilmesi sonrası Na+ düzey ölçümü
4. Adım: Semptom düzelmesi görüldüyse infüzyonun durdurulması
5. Adım: %3’lük çözelti 3 defaya kadar arka arkaya tekrarlanabilir veya baştan total 300 mL IV %3 hipertonik salin uygulanabilir.
6. Adım: Semptomlar kaybolduktan sonra damar yolu açık kalmak suretiyle başka bir Na+ çözeltisine geçilmesi, normal SF olabilir, amaç: ilk 24 saatte 8 mEq/L nin üzerine çıkmamak.Ser ‼️Kronik hiponatremi veya daha az ciddi semptom varlığında (Hafif ila orta dereceli semptomlar - Hafif ila orta dereceli hiponatremi semptomları nispeten spesifik değildir ve baş ağrısı, yorgunluk, uyuşukluk, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, yürüme bozuklukları, unutkanlık, kafa karışıklığı ve kas kramplarını içerir.) tedaviye bağlı ODS riski, tedavi yararından fazla olacağı için Na+ düzeltme hızı 0.5 mEq/L/h olmalıdır.
Hastaya Verilecek Na içerikli İV sıvı miktarı ( İsotonik yada hipertonik) şu şekilde hesaplanır;
Hastaya verilmesi Gerekli sıvı miktarı (L) = (Hedeflenen Na - Ölçülen Na) x Total Vücut Sıvısı / Verilecek Na miktarı (yani verilecek sıvı konsantrasyonunda ki Na+ miktarı) - Ölçülen Na+
Total Vücut Sıvısı: genç erkek için kg x 0.6, genç kadın veya yaşlı erkek için kg x 0.5, yaşlı kadın için kg x 0.4 olarak hesaplanır.
Sık kullanılan IV Sıvıların Na içerikleri; • %5 Dx…………..0 mEq/L • %0.45 salin…..77 mEq/L • %0.9 salin…….154 mEq/L • %3 salin……….513 mEq/L
BİR ÖRNEK VAKADA hastaya verilecek sıvı (Na) hesaplama şöyledir;
80 kg, 70 yaşında olan erkek bir hasta, acil servise nöbet ile başvuruyor ve ölçülen serum Na+ değeri: 110 mEq/L. Amacımız ilk etapta Na+ değerini 115 mEq/L’ye çıkarmak olsun.
Hangi çözeltiyi kullanacağız?
%3’lük hipertonik salin vermeye karar verdik, kaç mL vereceğiz? (115-110)x80x(0.5)/(513-110)=0.496 L= 496 mL %3 salin
Normal SF (% 0.9) versek, kaç mL vermemiz gerekirdi?
(115-110)x80x(0.5)/(154-110)=4.545 L= 4545 mL %0.9 SF
Ek olarak; Hiponatremiye katkı yapacak ilaçlar kesilmeli, Elektrolitsiz sıvı alımı minimalize edilmeli, Hiponatreminin altta yatan nedeni tespit edilip tedavi edilmelidir.