⚡️ İlaç intoksikasyonu (zehirlenmesi) yönetimi, ilgili zehir (ler) e, tahmin edilen alım miktarına ve maruziyet ile sunum arasında geçen süreye bağlıdır. Tedavi çeşitli şekillerde destekleyici bakım, dekontaminasyon, antidot tedavisi ve gelişmiş eliminasyon tekniklerini içerir. Ülkemizde 114 zehir danışma hattını arayarak zehirlenmelerle ilgili yardım alabilirsiniz
‼️ İLAÇ İNTOKSİKASYONU İLE BAŞVURAN HASTANIN YÖNETİMİ
❗️ DEKONTAMİNASYON
✔️ İlk hasta stabilizasyonunu takiben (alımdan 1-2 saat içinde) endike ise yapılmalıdır
✔️ Topikal maruziyetler bol su yada sf ile yıkama yutmalarda aktif kömür ile dekontaminasyon yapılır
✔️ Gastrik lavaj belirsiz faydası aktif kömürün etkili olması ve ciddi komplikasyon riski nedeniyle büyük ölçüde terk edilmiştir.Sınırlı hastada ilk 1 saat içinde yapılmak kaydıyla denenebilir
❗️ ANTİDOTLAR
✔️ Destekleyici bakım, zehirlinmiş hastanın tedavisinin temel taşıdır ve "zehiri değil hastayı tedavi et" sözü tıbbi toksikolojinin ana ilkesidir
✔️ Antidotlar, belirli zehirlenmelerde morbidite ve mortaliteyi önemli ölçüde azaltır, ancak çoğu toksik ajan için mevcut değildir
❗️ ELİMİNASYON TEKNİKLERİ
✔️ Zehirlerin etkisini ortadan kaldrımaya yönelik prösedürler Zorlu diürez, hemodiyaliz, hemoperfüzyon hemofiltrasyom kan değişimi
❗️ DESTEKLEYİCİ BAKIM
✔️ Hava Yolunun Korunması
🔻 Solunum yolu koruması, yüksek aspirasyon riski ve buna bağlı komplikasyonlar nedeniyle, kolayca geri döndürülebilir neden olmadığı sürece (örn. Opioid intoksikasyonu veya hipoglisemi), zihinsel durumu depresif olan zehirli hastada erken dönemde yapılmalıdır.
🔻 Trakeal entübasyon, sadece mide dekontaminasyonu amacıyla rutin olarak endike değildir.
✔️ Hipotansiyon
🔻 Hipotansiyon, başlangıçta izotonik intravenöz sıvı bolusuyla yönetilmelidir
🔻 Vazoprosörler (nörepinefrin epinefrin) hidrasyonun yeterli olmadığı vakalarda endikedir
✔️ Hipertansiyon
🔻 Hipertansiyon, bağlantılı uç organ disfonksiyonu nedeniyle spesifik tedavi gerektirdiğinde, tercih edilen tedaviler arasında kalsiyum kanalı bloke edici ajanlar, fentolamin , labetalol veya nitroprussid bulunur
✔️ Ventriküler Taşikardi
🔻 Sodyum bikarbonat , trisiklik antidepresanlar, karbamazepin , kokain zehirlenmelerinde ortaya çıkan ventriküler taşikardiler için ilk seçenek tedavidir
🔻 ilaca bağlı torsades de pointes ve EKG'de uzun QT aralıkları olan hastalarda izoproterenol, İntravenöz magnezyum sülfat da verilebilir.
🔻 Hayatı tehdit eden taşiaritmileri veya bradiaritmileri olan digoksin zehirlenmesi, spesifik Fab fragmanları (Digibind) ile tedavi edilmelidir
✔️ Bradiaritmi
🔻 Hipotansiyonla ilişkili bradiaritmiler, atropin ve / veya geçici pacing ile standart şekilde tedavi edilmelidir
🔻 Kalsiyum kanal bloker veya beta bloker intoksikasyonu olan hastalarda, kalsiyum, glukagon , vazopressörler, izoproterenol , yüksek doz insülin veya diğer tedavilerin uygulanması geçici bir kalp pili ihtiyacını ortadan kaldırabilir.
✔️ Nöbet
🔻 Nöbetler genellikle en iyi benzodiazepinlerle , ardından gerekirse barbitüratlarla tedavi edilir.
✔️ Ajitasyon
🔻 İlaçla ilişkili ajitasyon genellikle en iyi benzodiazepinlerle tedavi edilir.
✔️ Hipertermi
🔻 İlaç toksisitesine ikincil şiddetli hipertermi (örn., Sempatomimetik aşırı doz, serotonin sendromu veya nöroleptik malign sendrom), muhtemelen buzlu suya daldırma dahil olmak üzere agresif tedavi gerektirebilir
🔻 Asetaminofen veya ibuprofen gibi ateş düşürücü ilaçların ilaca bağlı hipertermiyi hafifletmesi olası değildir, ancak komplikasyonlara (örneğin aspirasyon) bağlı ateşin tedavisinde yararlı olabilir.
Dr. Huzeyfe KARAKAYA
Kaynakça:
