- Kadınlarda erkeklere göre iki kat daha sık görülen idrar kaçırma prevalansı yaşla birlikte artar.
- Üriner inkontinans yakınması ile başvuran kadınlarda yapılması gereken temel değerlendirme basamakları, kılavuzlara göre
i) Anamnez
ii) Fizik muayene
iii) İdrar tahlili
iv) Öksürük testi ile stres üriner inkontinansın (SÜİ) gösterilmesi
v) Artık idrar miktarının ölçümü şeklindedir
Öksürük Testi
Hastanın, tuvalete gitme gereksinimi duyduğunda muayene edilerek, ıkınma veya öksürme ile üretradan idrar kaçağının gözlenmesine öksürük test pozitifliği denir. Hastanın, idrar kaçağı yakınmasının, hekim tarafından gösterilmesidir ve önemli bir bulgu olarak kabul edilmektedir. İşeme Sonrası Artık İdrar Ölçümü: Üriner inkontinans şikayeti olan hastalarda ilk değerlendirme kapsamında yapılması önerilen bir ölçümdür.Özellikle işeme semptomları ile birlikte üriner inkontinans şikayeti olan kadınlarda, mikst tip üriner inkontinans şikayeti olan kadınlarda, işeme güçlüğü doğurabilecek tedaviler alankadınlarda yapılması daha fazla önerilmektedir. Ölçüm sonda ile yapılabileceği gibi mesane ultrasonografisi ile de ölçümü önerilmektedir.
TEDAVİ
Konservatif Tedavi Tüm kılavuzlar, üriner inkontinans yakınması ile başvuran ve detaylı bir temel değerlendirmeden sonra karmaşık olmayan olgularda, inkontinans tipinden(stres tipi Üİ, sıkışma tipi Üİ ve mikst tip Üİ) bağımsız, ileri tedavi öncesinde, konservatif tedavilerin mutlaka denenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Konservatif tedavi yaklaşımlarından bir veya birkaç yöntemin,(davranış tedavisi, mesane eğitimi, pelvik taban kas egzersizi) hastanın inkontinans tipine göre, hastayla birlikte seçilerek, ileri tetkik ve tedavi öncesinde uygulanması gerektiği önerilmektedir.
Davranış tedavisi
Stres ve sıkışma tipi olmak üzere her iki üriner inkontinanstipi için de etkilidir. Hastaların sıvı tüketiminin hem nicel hem nitel olarak yeniden düzenlenmesi, sigaranın bıraktırılması, kafein kısıtlaması, obez kadınlarda kilo verilmesinin sağlanması,konstipasyonun önlenmesi ve barsak alışkanlığının düzenlenmesi adımlarından oluşmaktadır ve başlangıç tedavisi olarak önerilmektedir.
Mesane eğitimi
Düzenli ve gerektiğinde saatli miksiyon alışkanlığının kazandırılması yaklaşımının, sıkışma tipi ve karışık tip üriner inkontinansın birinci basamak tedavisinde tercih edilmesi ve en az 6 hafta devam ettirilmesi gerektiği bildirilmektedir.
Pelvik taban kas egzersizi
Genel olarak üretranın desteğine katkı sağlamakta ve üretra kapanma basıncını arttırmaktadır. Pelvik taban kas egzersizinin (PTKE), stres ve karışık tip üriner inkontinansda, şikayetleri azalttığı ve yaşam kalitesini düzelttiği kanıtlanmıştır. Sıkışma tipi üriner inkontinans için de birinci basamak tedavi seçeneği olarak en az 3 ay uygulanması gerektiği vurgulanmaktadır. Egzersiz programlarının yoğun uygulanması, egzersizlere geribildirim eklenmesi ve hastanın egzersizleri bir gözetmen eşliğinde yapması, etkinliği arttıran unsurlar olarak bildirilmektedir. Vajinal ağırlıklı koni egzersizleri, elektriksel uyarı veya mesane eğitimi ile kıyaslandığında,PTKE, üriner kaçakların düzelmesi açısından daha etkili bir yöntem olarak bildirilmektedir.
Medikal Tedavi
- Antimuskarinik ilaçlar; birçok kılavuz tarafından sıkışma tipi üriner inkontinans tedavisinde birinci ve ikinci seçenek tedavi olarak önerilmektedir ▫️Beta-adrenerjik ilaçlar; sıkışma tipi üriner inkontinans şikayeti olan hastalarda, ikinci basamak tedavi seçeneği olarak önerilmektedir.
- Duloksetin; SÜİ ve karışık tip üriner inkontinansın geçici tedavisinde, bir seçenek olarak sunulmaktadır
- Östrojen; postmenopozal kişilerde vajinal atrofi varlığında sistemik tedavi yerine vajinal tedavi tercih edilmesi önerilmektedir
Dr.Şevval Yılmaz