TANIM Kolesistit, safra kesesinin inflamasyonu olarak tanımlanır.

ETYOLOJİ

• Akut kalküloz (taşlı) kolesistit
• Akalküloz kolesistit

BELİRTİ VE BULGULAR Hikaye

• Akut kalküloz (taşlı) kolesistit:
  • Epigastrik ya da sağ üst kadranda (SÜK) künt ağrı
  • Sağ skapula ucuna, akromiona ya da torasik omurgaya yayılabilir
  • İnflamasyon ilerledikçe pariyetal peritoneal irritasyon lokalize keskin ağrıya yol açar.
  • Bulantı, kusma, ateş ve titreme sıklıkla bildirilir; ama çoğu vakada yoktur.
  • Sarılık %20 oranında görülür.
  • Ağrının daha önceki biliyer kolik ataklarına benzemesi ya da bilinen safra taşları olması öyküsü tanıyı destekler.
• Akalküloz kolesistit:
  • Kritik hastalıklarda ortaya çıkar (yanıklar, sepsis, travma ya da ameliyat sonrası)
  • Lokalize ağrı ve hassasiyet genellikle yoktur.
  • Sıklıkla kaynağı bilinmeyen, yaygın sepsis semptomlarıyla ortaya çıkar.

Fizik Muayene

• Lokalize edilen pariyetal periton bulguları:
  • Perküsyon hassasiyeti
  • Rebaund
  • Hastalık ilerledikçe zamanla ortaya çıkar
• Murphy işareti:
  • SÜK'ün nazik palpasyonuyla artmış ağrıya bağlı hastanın nefes almasını durdurması
  • Çoğu vakada bulunur.

TEMEL TETKİKLER

• EKG (koroner arter hastalığı için risk teşkil eden hastalarda)
• Tam kan sayımı
• KCFT
• Amilaz, lipaz
• İdrar tahlili
• İnsan koryonik gonadotropin (hCG)
• Safra kesesine USG yapılması ya da hepatoiminodiasetik asit (HIDA) görüntüleme ile tanı konur.
• TANISAL TESTLER VE DEĞERLENDİRME

Laboratuvar

• Tam kan sayımı:
  • Lökosit > 12.000 hücre/mm3 tanıyı destekler, ama vakaların yarısından çoğunda normal olabilir.
• KCFT:
  • Transaminazlar, bilirubin, amilaz ve lipaz çok hafif yükselebilir; ama genellikle normaldir.
  • Direk bilirubin ve alkalen fosatazın, transaminazlarla karşılaştırıldığında orantısız yükselmesi kolanjit ve ortak kanal tıkanıklığından şüphelendirir.

Görüntüleme

• USG:
  • Genellikle ilk yapılacak olan görüntüleme yöntemidir
  • Pozitif bulgular: safra kesesi duvar kalınlaşması (>5 mm) ya da perikolesistik sıvı
• Radyonükleer görüntüleme (HIDA):
  • Ultrasonografide arada kalan, net olmayan bulgulara rağmen klinik şüphe devam ediyorsa ya da akalküloz kolesistitten şüpheleniliyorsa en yararlı görüntülemedir.
• BT görüntüleme

Konsültasyon/Sevk Kriterleri Kolesistitli hastalar genel cerrahiye konsülte edilir. Koledokolitiasis ya da kolanjitten şüphe ediliyorsa gastroenteroloji (GE) ile konsülte edilmelidir.

Dr. Şevval YILMAZ KAYNAKÇA: Rosen & Barkin's 5-Minute Emergency Medicine Consult, Jerey J. Schaider, MD; Roger M. Barkin, MD, MPH; Stephen R. Hayden, MD; Richard E. Wolfe, MD; Adam Z. Barin, MD, MPH; Philip Shayne, MD; Peter Rosen, MD/Cholecystitis/Robert G. Buckley pg.690