🧨 KOMPARTMAN SENDROMU
🚑Kapalı bir osteofasial alanda hidrostatik
basınç artışı ile ortaya çıkan kas ve sinir
dokusu hipoperfüzyonu kompartman
sendromu olarak adlandırılır
🚨Epidemiyoloji
Travma Dışı
🌑Sert bir yüzeyde >1 saat immobil
kalmak
💊İlaç ya da alkol intoksikasyonu
🌫 Karbon monoksit entoksikasyonu
🧠 Serebrovasküler olay
☠️ Kafa travması ve bilinç kaybı
🦴 Yaşlı, kalça kırığı olan hasta
🔪Cerrahi sırasında hastaya uygun pozisyon
verilememesi
🪓 Darp
Travma
⛰ Deprem
🏚 Bina çökmesi
💣 Bomba patlaması
🏝 Toprak kayması
🏗İnşaat kazaları
🗾 Maden kazaları
Etiyoloji
🦴 Kırıklar
💣 Crush yaralanma
🩸 Arter hasarı
– Post iskemik ödem: İskemi ile birlikte hücre bütünlüğünün bozulması
– Reperfüzyon hasarı
🔥🔥Yanıklar
Patofizyoloji
⚡️ Direkt olarak iskemiye bağlı değildir
🌀Kas sarkolemmasının gerilmesi ana nedendir
🛑 Sarkolemma geçirgenliği artar
❄️ Sodyum, su ve ekstrasellüler kalsiyum hücre içine girer
🧊 Hücre şişer, hücre içi kalsiyum artar
⭕️Hücresel fonksiyonlar ve solunum bozulur
✅ ATP üretimi azalır
💉 Kas ölür
📌 Ortaya çıkan kas şişmesi erken ya da geç dönemde kompartman
sendromuna neden olur
📌 Kas hücrelerinin ölümü sonrası hücre içi metabolitlerin sistemik
dolaşıma girmesi ile reperfüzyon hasarı oluşur
📌 Ortaya çıkan süperoksit anyon yani serbest radikaller hücre zarını
daha da hasara uğratır
📌 Reperfüzyon hasarı sıkışan vücut kısmı serbestlendikten sonra klinik
olarak ortaya çıkar
✏️ Kapalı bir osteofasial alanda hidrostatik basınç artışı ile ortaya çıkan
kas ve sinir dokusu hipoperfüzyonu
✏️ Normal kompartman basıncı < 15 mmHg
✏️ > 30 mmHg basınç kasta iskemi yapar
✏️ Basınç sürekli bu değerin üstünde kalır ise fasyotomi gereği vardır
✏️Geri dönüşsüz kas hasarı 6 saatte
✏️Geri dönüşsüz sinir hasarı 4 saatte🧊
☄️☄️Kas İskemisi
🌡 4 saatten sonra miyoglobinüri
🔺 Böbrek yetmezliği
🔺 İdrar çıkışı yüksek tutulmalı
🔺 İdrar alkali hale getirilmeli
💥💥Sinir İskemisi
💀 İlk 1 saatte iletim normal
💀 1- 4. saatler – nöropraksik hasar
(reversibl)
💀 8 saat - axonotmesis ve irreversibl
hasar
♦️Eşlik Eden Diğer Tablolar
🧩 Diğer ekstremitelerde kırık ve laserasyonlar
🧩 Abdomen sıkıştığında intraabdominal organ yaralanmaları
🧩 Toraksın sıkıştığı durumlarda travmatik asifiksi
🧩 Tozinhalasyonu, duman inhalasyonu
🧩 Yanıklar
🧩 Karbon monoksit zehirlenmesi
🧩 Hipotermi ve hipertermi
Ana Bozukluklar
♟ Hipovolemi : Zarar görmüş kas içine sıvı sekestrasyonu
♟ Hiperkalemi
♟ Hipokalsemi: Kalsiyum kas dokusu içinde birikir
♟ Hiperfosfatemi
♟ Metabolik asidoz
♟ Miyoglobinemi / miyoglobinüri
Sıvı Desteği
🌐 Herhangi bir ekstremiteye ulaşıldığında hemen sıvı infüzyonuna
başlanmalıdır.
🌐 0.9 %’luk izotonik sodyum solüsyonu tercih edilir
🌐Ringer laktat 4 mEq/lt potasyum içerdiğinden hiperkalsemiyi kötüleştirir
🌐 Ringer laktat kalsiyum içerir
🌐 Sıvı resusitasyonuna erken başlandığında, özellikle de yaralı sıkıştığı yerden
çıkmadan başlandığında böbrek yetmezliği engellenebilir
Önerilen IV Sıvı Miktarları
🎴Çocuklarda 20 cc/kg/saat
🎴Genç erişkinlerde saatte 1-1.5 lt/saat
🎴 Erişkinlerde 10 cc/kg/saat
🎴 Olabildiğince erken idrar sondası konmalıdır
♦️ Hedeflenen idrar çıkışı
♦️ Erişkinlerde > 50 cc/saat
♦️ Çocuklarda > 2 cc/ kg/saat
🪁 Yaralıya oksijen verilmesi
♟♟ Ağrının kesilmesi
♟ Tetanoz ve enfeksiyon profilaksisi
♟ Diüretik verilmesi: Furosemid idrarı asit hale getirir!!!
♟ Asetazolamid verilmesi: İdrarı alkali hale getirir
🎯🎯Akut kompartman sendromunun
tek etkili tedavisi fasyotomidir🎯🎯
ACİLDE MÜDAHALELER
🎰 Kan basıncının ölçülmesi
🎰 Ağrı şiddetinin ölçülmesi
🎰 Nabız, pasif germe ile ağrı, kas gücü, duyu muayenesi (her 4 saatte
bir)
🎰 Günlük kreatinin fosfokinaz ölçümü
KOMPLİKASYONLAR
• Kronik şişlik
• Kronik ağrı
• Kontraktür
• Kas güçsüzlüğü
• Sinir hasarı
• Ampütasyon
• Kozmetik sorunlar
KAYNAKÇA: