KOMPARTMAN SENDROMU:
Akut kompartman sendromu (AKS), kapalı bir osteofasiyal kompartman içinde artan kompartman içi basıncın (ICP) neden olduğu, lokal dolaşımı bozan ve doku iskemisine ve hücre ölümüne yol açabilen ağrılı bir durumdur. Akut kompartman sendromu genellikle kesin tanı konusunda net bir fikir birliğine varılamayan klinik bir tanı olarak kabul edilir. [i] Kompartman sendromunun ayırt edici özelliği, kan akışının bozulduğu kapalı kas bölmesi içindeki basıncın artmasıdır. Kompartman sendromunun ayırt edici özelliği, kan akışının bozulduğu kapalı kas bölmesi içindeki basıncın artmasıdır. [ii] AKS tanısına yardımcı olmak için > 30 mm Hg'lik bir ICP veya < 30 mm Hg'lik bir delta basıncı eşik değeri olarak kullanılabilir Akut kompartman sendromunun en sık nedeni kırıktır ve en sık görüleni tibia kırıklarıdır. Kırıksız yumuşak doku yaralanması ve önkol kırıkları sırasıyla ikinci ve üçüncü en sık görülen nedenlerdir Diğer nedenler arasında damar yaralanması, yanıklar, uzun süreli uzuv sıkışması, ezilme yaralanmaları, aşırı dozda ilaç, reperfüzyon yaralanmaları, ameliyat sırasında kötü konumlandırma, iatrojenik nedenler, kötü uygulanan atel veya alçılar ve enfeksiyonlar yer alır. [iii] Komplikasyonlar, şekil bozukluğu ve fonksiyon kaybı da dahil olmak üzere kasta iskemik yaralanmayı takip eder[iv].
TANI
Yaralanma derecesi ile orantısız ağrı; Palpasyonla veya pasif hareketle veya bir ekstremitenin kas gerilmesiyle daha da kötüleşir ve şiddeti artar Dokunulduğunda sert olan veya sıkıştırılamayan gergin veya şişmiş bölme Bölmeyi geçen sinir(ler)in duyusal dağılımında uyuşma, karıncalanma veya parestezi Azalan duyu (karşı taraftaki etkilenmeyen alanla karşılaştırıldığında) [v] Uyumlu klinik şartlarda, muayene bulguları tek başına tanı koymak ve hastayı cerrahi tedavi için ameliyathaneye zamanında sevk etmek için yeterli olabilir. Bazen, delta basıncını hesaplayabilmek, tanıyı doğrulamak veya hastanın taburculuğa karar verebilmek için kompartman basıncının doğrudan ölçümü yapılmalıdır.[vi] Laboratuar testlerinin kompartman sendromu tanısında bir faydası yoktur.[vii]
TEDAVİ : Kompartman sendromundan şüphelenildiğinde veya teşhis edildiğinde derhal cerrahi konsültasyon önerilir. Etkilenen herhangi bir ekstremite kalp seviyesinden daha yüksekte tutulmaz (perfüzyonu maksimuma çıkarır, şişliği en aza indirir) İlgili bölgeye perfüzyon korunur; Hipotansiyon kompartman sendromunu kötüleştiriyor Pıhtılaşma bozukluğu düzeltilir veya antikoagülasyon tersine çevrilir [viii] Sıkı alçı ve bandajların acilen çıkartılması, tek başına doku basınçlarını belirgin şekilde düşürebilir. Etkilenmiş ekstremite kalp hizasında tutulmalıdır; ekstremitenin kalp hizasının üzerine yükseltilmesi arteriyovenöz basınç gradiyentini artırır[ix].
Dr. Simge DEMİR
KAYNAKÇA: [i] Acute Compartment Syndrome - Emergency Management, scott sherman MD [ii] Compartment Syndrome, Elsevier Point of Care [iii] Acute Compartment Syndrome - Emergency Management, scott sherman MD [iv] Compartment Syndrome, Elsevier Point of Care [v] Compartment Syndrome, Elsevier Point of Care [vi] Tintinalli Bölüm 278 Kompartman Sendromu, Maxwell A. Beck, Paul Haller [vii] Tintinalli Bölüm 278 Kompartman Sendromu, Maxwell A. Beck, Paul Haller [viii] Compartment Syndrome, Elsevier Point of Care [ix] Tintinalli Bölüm 278 Kompartman Sendromu, Maxwell A. Beck, Paul Haller