Çocuklar boncuk, küçük bir taş, katlanmış kağıt veya fasulye
gibi küçük nesneleri kulaklarına yerleştirip acile gelebilirler. Bazen öykü
açıklanmaz ve çocukta sadece kulakta cerahatli bir akıntı, ağrı, kanama veya
işitme kaybı görülür. Ayrıca yetişkinlerde de zaman zaman kulak kanalında
yabancı cisimler bulunabilir ve bu genellikle kulak kirini çıkarmaya çalışırken
ortaya çıkar. Bazen kulakta yabancı cisim; Paniğe kapılan bir hasta olarak da
kulağında "bir böcek geziniyor" şikayetiyle gelebilir. Nesne veya
böceğin kanalı veya kulak zarını (timpanik membran) çizmesi veya sokması
durumunda şiddetli ağrı olabilir.
NE YAPMALIYIZ? Kulak kanalını düzeltmek için kulak
kepçesini yukarı ve geriye doğru çekerken kulak kanalını incelemek için bir
otoskop kullanın, böylece daha iyi bir görüş sağlayın. Nesne bir düğme pil
(saat pili) ya da keskin kenarları olan bir cisimse, timpanik membrana
doğruysa, çok sıkı sıkışmışsa,timpanik membran veya orta kulak yaralanması
endişesi varsa , çıkarmaya çalışmadan önce bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanına
danışmayı düşünün.
Eğer hastanın kulağında canlı bir böcek varsa, böceği
öldürmek için kanalı bir sıvıyla doldurarak başlayın. Mineral yağ veya %2
lidokain iyi sonuç verir. (Yerinde bir miringotomi tüpü veya TM'de başka bir
açıklık varsa steril %2'lik lidokain en uygunudur.)
Ağrı kontrolüne ihtiyaç duyulursa kulağa %2'lik lidokain
aşılamak tercih edilen bir yöntemdir. Hastaya yan yatmasını söyleyin ve
ardından sıvıyı kanala damlatın, kulak kepçesini hafifçe aşağı doğru çekin ve
hava kabarcıklarını gidermek için tragusa bastırın. Bunu 5 ila 10 dakika yapın.
(şekil 1)Mineral yağı kulak kanalına damlatın ve kulaktaki
böcek ya da böcekleri öldürmek için hava kabarcıklarını sıkın.
Daha önce listelenen ve KBB değerlendirmesi gerektiren
yabancı cisimler haricinde, kulağı suyla yıkama etkili bir yabancı cisim
uzaklaştırma tekniğidir. Bu, bir şırınga ve kısa kesilmiş (1 cm) kafa derisi
damar yoluyla gerçekleştirilebilir. Yabancı cisimi temizlemek için vücut
sıcaklığındaki musluk suyu kullanılabilir. Suyun akışı kulak kanalının duvarı
boyunca ve nesnenin etrafına doğru yönlendirilebilir, böylece yabancı cisim
dışarı atılır.
5 ml'lik bir şırınga ve üzerindeki kısa, yumuşak bir kateter,
gevşek bir yabancı cismi kulak kanalından suyla uzaklaştırmak için güvenli ve
etkili bir yoldur. Not: Kullanmadan önce iğneyi ve borunun uzun kısmını atın.
Yabancı bir cismi kulaktan çıkarırken, ılık su akışını
yabancı cisim ile kanal duvarı arasındaki açıklığa doğru yönlendirin.
Kanalda sert veya küresel bir nesne sıkı bir şekilde sıkışıp kalırsa, dik açılı
bir sinir kancası veya kulak küretinin tel halkasıyla cismin arkasından
geçerek yabancı cismi dışarı çıkarmaya çalışın. Bu aletlerin kullanımı, bir
kulak spekulumu aracılığıyla doğrudan görülerek yapılmalıdır. Ani hareketleri
önlemek için hastanın başı sağlam bir şekilde sabitlenmelidir. Kulak kanalında
bir alet kullanıldığında, hastayı ve/veya ebeveynlerini, kulak kanalının hassas
membranları nedeniyle az miktarda kanama ve ağrı olabileceği konusunda önceden
uyarın.
Dik açılı kanca, sert nesneleri kulaktan çıkarmak için en
uygun olanıdır; timsah forsepsi ise yumuşak nesneler üzerinde en iyi sonucu
verir
Yabancı cisimleri kulak kanalından çıkarmak için
kullanılabilecek çeşitli metal aletler. Alternatif bir çıkarma tekniği, pamuklu
çubuğun tahta sapının ucuna bir veya iki damla siyanoakrilat veya başka bir
doku yapıştırıcısı damlatmaktır. (Düzensiz yabancı cisimler için pamuk ucunu
kullanın.) Islak yapıştırıcıyı yabancı cisim sertleşene kadar (yaklaşık 30
saniye ila 1 dakika) tutun, ardından yabancı cismi kanaldan çıkarın.
Kanalın merhemle kaplanması, dış kulak yoluna (EAC) yanlışlıkla
yapıştırıcı bulaşmasını önleyebilir. Nesne hafifse ve kolayca hareket ediyorsa
, yabancı cisim üzerinde etkili bir sızdırmaz alan oluşturarak, standart metal
metal emme ucuyla veya varsa özel bir esnek uçla çıkarmayı deneyebilirsiniz.
Kulak kanalı içindeki gevşek bir yabancı cismi çıkarmak için
çeşitli emme uçları kullanılabilir. Küçük bir
mıknatıs veya demir içeren metalik bir yabancı cisim, kalp pili mıknatısını
metal bir forseps ile temas ettirerek ve aynı zamanda forsepsi yabancı cisme
dokundurarak mıknatıslanma özelliği olan tüm nesneleri bir araya getirerek,
çekerek çıkarabilir.
Pamuk, kağıt ve bazı böcekler (öldürüldükten sonra) gibi
yumuşak nesneleri kavramak için timsah forsepsi iyidir.
Bazı boncukların timsah
forsepsi ile kavramaya uygun bir deliği veya topuzu da olabilir. Yabancı cisim
bir düğme pil olduğunda veya belirgin bir enfeksiyon ya da kontrolsüz ağrı
varlığında, yabancı cismi kanaldan çıkarırken geç kalınmamalıdır .
Kulakta düğme pil varsa, sıvılarla kulak kanalını yıkamayın
veya sıvı damlatmayın. Çünkü alkali pil,nemli doku ile temas ettiğinde,saatler
içinde derin dokulara yayılan sıvılaştırıcı nekroza yol açan bir akım
üretebilir. Pili ezmemeye dikkat edin. Pil çıkarıldıktan sonra, alkali kalıntılarını
gidermek için kanalı sulayın.
Eğer herhangi bir
zamanda hasta olarak gelen bir çocuk, özellikle metal aletler kullanırken
tedaviyle uyumlu değilse, Ek E'de açıklandığı gibi prosedürel sedasyon
kullanın. Ketamin sedasyonunun, çocuklarda yabancı cisim çıkarılmasının başarı
oranı üzerinde olumlu bir etkisi olduğu görülmektedir.
Eğer yabancı cisim yukarıda belirtilen tekniklerle güvenli
bir şekilde çıkarılamıyorsa, duruma bağlı olarak acilen veya acil olarak bir
KBB uzmanına danışınız. Ayrıca yabancı cisim çıkarıldıktan sonra timpanik zarda
enfeksiyon veya perforasyon olduğuna dair bir kanıt varsa, KBB uzmanına sevki
de uygundur.
PEKİ NE YAPMAMALIYIZ?
Tedaviyle işbirliği yapmayan hastanın kulağından bir nesneyi
prosedürle ilgili sedasyon olmadan çıkarmak için sert bir alet kullanmayın.
Beklenmedik bir hareket,orta kulakta ciddi yaralanmalara neden olabilir.
Büyük bir böceği öldürmeden kulaktan çıkarmaya çalışmayın.
Birçoğu hayattayken kendilerini kulak kanalına yerleştirebilecek donanıma sahiptir.
Eğer kulak kanalında fasulye veya hidrasyon nedeniyle
şişebilecek başka bir nesne varsa kulak kanalını yıkamaya çalışmayın. İzopropil
alkol ile irrigasyon şişmeye neden olmaz.
Süngü veya benzeri forsepslerle büyük veya sert bir nesneyi
çıkarmaya çalışmayın. Kemik segment, forseps ilerledikçe yavaşça kapanacak ve
nesne kanalın daha da içine itilecektir. Timsah forsepsi kanalda kullanılmak
üzere tasarlanmıştır, ancak onlar bile büyük, sert bir yabancı cismi kulağın
daha da içine itecektir.
TARTIŞMA
Dış kulak kanalı, kıkırdak segmenti ile kemik segmentinin
birleştiği yerde ve daha sonra kemik segmentinin isthmusunda daralır. Yabancı
cisimlerin çoğu bu iki dar bölgede bulunur. Kanalın kesiti eliptiktir; bu
nedenle doktor genellikle dairesel bir yabancı cismin çevresinde, içine bir
aletin yerleştirilebileceği veya irigasyon sırasında suyun arkaya geçebileceği
bir açıklık bulabilir.
Kulak kanalı içindeki
bir yabancı cisim, siyanoakrilat yapıştırıcısı (süper yapıştırıcı)
kullanıldıktan sonra deskuamasyon oluşmaya başlamasından 48 saat sonra daha
kolay çıkarılabilir. Yapıştırıcı timpanik membrana yapışırsa, KBB'ye
yönlendirmek en mantıklısı olabilir.
Telefonla yapılan konsültasyonda, hastalara evde bir böceği
öldürmek için yemeklik yağ ,bebek yağı ya da kulak kanalına damlatılan etil
veya izopropil alkol kullanmaları talimatı verilebilir. Daha sonra bir sonraki
poliklinik ziyaretinde yabancı cisim çıkarılabilir.
Yabancı cismin kulak kanalından çıkarılmasının komplikasyonları arasında; kanal derisinin travması, kanal hematomu, otitis eksterna, kulak zarı perforasyonu,kemikçik çıkıkları ve nadiren fasiyal sinir felci bulunur.
-Dr. Zeynep YAYLA
KAYNAKÇA: ClinicalKey. (n.d.).
https://www.clinicalkey.com/#!/content/book/3-s2.0-B9780323662031000297