Skrotuma yönelik özellikle künt travmalara maruz kalma olayları genellikle 50 yaşın altındaki hastalarda görülür ve genellikle spor yaralanmaları, bisiklet kazaları, otomobil veya motosiklet kazaları, endüstriyel kazalar veya saldırılar gibi çeşitli olaylar sonucunda meydana gelir. Skrotal yaralanmalara sahip hastalar çeşitli derecelerde ağrı, ekimozlar (morarma) ve şişlikle birlikte, bayılma, bulantı veya kusma gibi belirtilerle başvurabilirler. Ayrıca, hafif yaralanmalardan kaynaklanan belirtiler genellikle 1 ila 2 saat içinde kendiliğinden iyileşir. Testis yırtılması gibi daha ciddi yaralanmalarda ise ağrı genellikle şiddetlidir ve skrotum torbası dolu, mor ve çok hassas görünebilir. Hem testis şişmesi hem de hassasiyetin varlığı daha ciddi testis yaralanmasını düşündürür; ancak hassasiyet olmadığında testis yırtılması da söz konusu olabilir.

  Ne yapılmalı?

• Tam olarak mekanizma, travmanın şiddeti ve en fazla etkilenen noktanın tarihi hakkında açık bir öykü alın. Kanlı penis akıntısı veya hematüri olup olmadığını ve hastanın daha önceki genital hastalıklarını, örneğin önceki ürogenital cerrahi, enfeksiyon veya kitle gibi, olup olmadığını belirleyin.
• Cinsel organları şiddetli ağrıya neden olabileceği anlayışıyla dikkatlice muayene edin. Skrotal şişlik çok şiddetli değilse intraskrotal anatomiyi palpe etmeye çalışın ve değerlendirin.
• Minimal ağrı ve hassasiyetle, normal anatomisi olan durumlar için başka bir değerlendirme gerekmez.
• Straddle yaralanmalarında üretral yaralanma riski yüksektir. Bir idrar analizi yapın. İdrarda kan varsa (veya üretral meatus'ta), retrograd üretrogram yapın ve ürolojik danışmanlık alın.
• Herhangi bir önemli düz darbe travması sonrasında ağrı veya şişlik normal intraskrotal anatomiyi göstermeyi engelliyorsa, ürolojik danışmanlık ve ameliyat müdahalesi gerekip gerekmediğini belirlemeye yardımcı olması için testiküler renkli Doppler ultrasonografi yapın. Ultrasonografi, testis yaralanması, hematom veya diğer anormallikleri tanımada mükemmel duyarlılık ve özgüllüğe sahip altın standart tanı aracıdır.
• Scrotal hematomları, testisi, epididimisi veya skrotal duvarı içerebilir. İntratestiküler hematomları olan hastaların durumu, genellikle kötüdür; bu hematomların %40'ı testis enfeksiyonuna veya nekrozuna yol açar ve genellikle orşiektomi gerektirir. Skrotal explorasyon, skrotal sonografi veya fiziksel muayene sırasında testis kırığı veya yırtığına dair ikna edici bir kanıt varsa gereklidir. Ultrasonografi olmadan brut skrotumu keşfetmek en uygunudur. Bu durum, klinik bir hematosele işaret eden bir durumda gerçekleşmelidir. Bu durum, ılımlı ila şiddetli ağrı, hassas ekimotik skrotal kese dolgunluğu ve büyümüş ve/veya düzensiz hissedilen bir testis ile kendini gösterebilir. Ultrasonografi sırasında büyük bir hematosel bulunması, başka bir keşif nedenidir. Bir çalışmada, operatif olarak onaylanmış testis yırtığı olan tüm hastaların, hematosel varlığı, tunika albuginea'nın bozulması ve/veya seminifer tübüllerin dışa çıkması gibi ultrason özelliklerinin bir kombinasyonuna sahip olduğu bulunmuştur.
• Küçük hematoseller, epididimal hematomlar veya testisin ezilmesi genellikle hastaya az risk taşır ve cerrahi keşif gerektirmez.
• Tüm travmatik lezyonlar, skrotal travma sonrası testis tümörlerinin %10 ila 15'inin ilk kez ortaya çıkmasından sonra gösterilen ultrasonografik çözünürlüğü göstermek için takip edilmelidir.
• Basit yüzeysel skrotal yırtıklar, Vicryl emilir dikiş veya doku yapıştırıcısı (Dermabond) kullanılarak kapatılabilir.
• Acil ürolojik müdahale gerekli değilse, ağrı kesici sağlayın (nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçları [NSAID'ler], yatak istirahati, skrotal destek, soğuk paket ve ürolojik takip düşünün)
• Hastalara her zaman talimat verilmelidir ki, ağrı artarsa, şiddetlenirse veya kusma veya baş dönmesi ile birlikte olursa derhal geri dönmeleri gerekmektedir.

• Testiküler torsiyonu gözden kaçırmayın; çünkü testiküler torsiyon, vakaların yaklaşık %20'sinde hafif ila orta düzeyde künt travma ile ilişkilidir. (Testiküler torsiyonun belirtileri ve bulguları için Bölüm 79'a bakınız.)
• "Boş skrotum" ile sonuçlanan nadir travmatik testiküler çıkığı kaçırmayın. Vakaların %80,2'sinde travmatik testiküler çıkığın (TDT) bir motosiklet kazasının ardından meydana geldiği görülmüştür. TDT'nin ana mekanizması, spermatic kordonun fasyalarının yırtılmasının ardından testisin skrotumdan çıkarılmasını sağlayan doğrudan bir kuvvetin etkisiyle ortaya çıkar.
• En yaygın çıkma yeri yüzeysel kasık torbasıdır (tüm vakaların neredeyse %50'si). TDT'nin diğer daha az yaygın görülen yerleri şunlardır: pubik (%18), penil (%8), kanaliküler (%8), gerçek abdominal (%6), perineal (%4), asetabular (%4) ve krural (%2).
• Hemen üroloji konsültasyonu gereklidir.
• Hastayı idrar yapma yeteneğini gösterebilene kadar taburcu etmeyin.

Künt testiküler travma, testislere doğrudan bir darbenin simfiz pubis veya iskiyal ramusla etkileşmesi sonucu oluşur. Travma, kontüzyon, hematom, kırık, yırtık veya (nadiren) testisin çıkmasına neden olabilir. Testiküler yırtık cerrahi bir acil durumdur. Yaralanmanın ardından 72 saat içinde cerrahi müdahale yapılırsa yüzde 80'den fazla yırtık testis kurtarılabilir. Testiküler travmanın komplikasyonları, testiküler atrofi, enfeksiyon, infarktüs ve kısırlığı içerir ve ciddi yaralanmaların cerrahi olmayan yönetimi ile çok daha olasıdır. Doppler çalışmaları ciddi bir yaralanmayı gösteriyorsa, erken keşif, hematomun boşaltılması ve testiküler yırtığın onarımı, normal aktiviteye daha erken dönüşle sonuçlanma eğilimindedir ve testiküler atrofi, enfeksiyon, infarktüs ve kısırlık riskini azaltır. Testiküler yırtığın ultrasonografik bulguları arasında tunika albuginea'nın kesilmesi, kontur anormalliği, düzensiz, belirsiz sınırlara sahip heterojen bir testis; skrotal duvar kalınlaşması ve büyük bir hematokel yer alır. Heterojen bir parenkimal ses deseni ile testiküler kontur kaybı, testiküler yırtık veya testiküler torsiyon için son derece duyarlı (duyarlılık %100, özgüllük %93.5) bir bulgudur. Hematomaların ultrasonografik görünümü zaman içinde değişir. Akut hematomalar hipoekoik görünür ve sonrasında kistik bileşenlere sahip karmaşık hale gelir. Travmatik epididimiti temsil eden epididimde odaklı veya yaygın hiperemi ortaya koyabilir. Sonuç olarak, künt skrotal travma sonrası klinik hematokel ile başvuran hastalar doğrudan keşfe yönlendirilmelidir. Geri kalanlar skrotal ultrasonografiye tabi tutulmalıdır. Ultrasonografide büyük hematokeli veya şüpheli yırtık olanlar da keşfe devam etmelidir. Hematokel olmayan, net bir tunika albuginea'ya sahip olan ve testis içinde kırık düzlemleri olmayanlar, başarıyla muhafazakar bir şekilde tedavi edilebilecek bir alt gruptur.  

Kaynakça

• Bhatt S., Dogra V.S.: Role of US in testicular and scrotal trauma (review). Radio Graphics 2008; 28: pp. 1617-1629.
• Chandra R.V., Dowling R.J., Ulubasoglub M., et. al.: Rational approach to diagnosis and management of blunt scrotal trauma. Urology 2007; 70: pp. 230-234.
• Dogra V., Bhatt S.: Acute painful scrotum. Radiology Clinics of North America 2004; 42: pp. 349-363.
• Ko S., Ng S., Wan Y., et. al.: Testicular dislocation: An uncommon and easily overlooked complication of blunt abdominal trauma. Annals of Emergency Medicine 2004; 43: pp. 371-375.
• Moynihan M.J., Manganiello M.: Bilateral testes fractures from blunt scrotal trauma. Urology Case Reports 2020; 28: pp. 101026.
• Rosenstein D., McAninch J.W.: Urologic emergencies. Medicine Clinics of North America 2004; 88: pp. 495-518.
• Zavras N., Siatelis A., Misiakos E., et. al.: Testicular dislocation after scrotal trauma: A case report and brief literature review. Urology Case Reports 2014; 2: pp. 101-104.