⚡️ Mantar Zehirlenmesi:
Maruziyetlerin büyük çoğunluğunun hiçbir toksik etkisi yoktur veya sadece hafif veya orta dereceli semptomlara neden olur ölümler nadirdir. Mantarın neden olduğu semptomların başlangıcı, klinik açıdan önemli bir husustur. Genel olarak, GİS irritastonu yapanlar , yutulduktan sonraki ilk 2 ila 3 saat içinde semptomlar geliştirecektir. Amanita phalloides veya Gyromitra esculenta gibi en ölümcül mantarların bazıları, yutulduktan 6 ila 8 saat sonra gecikmeli olarak semptomlar geliştirecektir .
‼️ KLİNİK BULGULAR
❗️ Akut Semptom Başlangıcı (Yutulduktan sonraki ilk 6 saat içinde)
✔️ Akut toksisiteye neden olan mantarlar nadiren yaşamı tehdit eder
✔️ Akut gastroenterit
✔️ Halüsinasyonlar
✔️ SSS uyarımı ve depresyon (uyuşukluk, koma, baş dönmesi disfori, tuhaf davranış, nöbetler)
✔️ Kolinerjik zehirlenme (kusma, ishal, tükürük salgılanması, bronkore, bronkospam, bradikardi
✔️ Disülfiram benzeri reaksiyon (Baş ağrısı, Flushing, Mide bulantısı Kusma, Taşikardi, Çarpıntı, Göğüs ağrısı, Dispne,
✔️ Akut rabdomiyaliz
❗️ Gecikmiş Semptom Başlangıcı (Yutulduktan > 6 saat sonra)
✔️ Tüketimden altı saat sonra semptomlara neden olan mantarlar, ciddi ve potansiyel olarak ölümcül toksisite ile ilişkilidir.
✔️ Akut gastroenterit ve gecikmiş böbrek yetmezliği ( 6 saat sonra başlayan gis semptomları ve 12-24 saat sonra renal toksisite, ABY gelişir.
✔️ Gecikmiş gastroenterit ve karaciğer toksisitesi;
🔺6-12 saat sonra GİS semptomları başlar ,
🔺24 -36 saat sonra hepatotoksisitenin labarotuvar bulguları
🔺2 gün sora fulminan karaciğer yetmezliğine ilerler
✔️ Nöbetler ve karaciğer toksisitesi
‼️ DEĞERLENDİRME VE YARDIMCI TESTLER
✔️ CBC, serum elektrolitleri, üre kreatin, kan gazı, AST ALT, total ve direkt bilüribin, albümin, koagülasyon, amonyak, LDH, CK, ve TİT çalışılmalı
✔️ Yuttuktan ne kadar sonra semptom geliştiği sorgulanmalıdır.
✔️ Yutulan mantarın miktarı sorgulanmalıdır.
✔️ Amatoksin içeren mantarlar nadiren de olsa altı saatten önce semptomlara neden olabilir.
✔️ Genellikle birden fazla mantar türü toplandığından ve altı saatten önce semptomların başlaması, daha tehlikeli bir mantarın eşzamanlı olarak yutulması ihtimalini ortadan kaldırmaz.
Dr. Huzeyfe KARAKAYA
