Giriş:
Baş ağrısı, toplumda sıkça görülen şikayetlerden biridir. Uluslararası Baş ağrısı Derneği'ne (International Headache Society) göre, bu sık karşılaşılan semptom temel olarak iki gruba ayrılır: primer baş ağrısı bozuklukları ve sekonder baş ağrısı bozuklukları. Bu makalede, migren tipi baş ağrısının, primer baş ağrısı bozuklukları içinde en sık görülen neden olduğu konusunda bilgi verilecektir.
Epidemiyoloji:
Migren, dünya genelinde günlük yaşantıyı olumsuz etkileyen önemli bir hastalıktır. Genellikle geç çocukluk veya erken ergenlik döneminde ortaya çıkar, yaşla birlikte prevalans artar ve 50'li yaşlarda zirveye ulaşır. Ergenlik öncesinde daha sık görülen migren, yetişkinlikte kadın cinsiyetinde daha yaygın hale gelir.
Tanım:
Migren, tekrarlayan şiddetli baş ağrısı atakları, otonom sinir sistemi disfonksiyonu ve bazı hastalarda görsel, duyusal, motor veya diğer nörolojik semptomlara neden olan bir aura ile karakterize edilen, yaygın, kronik ve bazen bireyi yetersiz bırakan bir nörovasküler hastalıktır.
Klinik:
Migren, kronik ve tekrarlayan bir hastalık olup, çeşitli tetikleyici faktörlere yanıt olarak ortaya çıkabilir. Aurasız migren ve auralı migren olmak üzere iki ana tipe ayrılır. Baş ağrısı genellikle tek taraflı, zonklayıcı nitelikte ve orta ile şiddetli yoğunluktadır. Ataklar genellikle 4 ila 72 saat sürer. Migren baş ağrısı sıklığı ayda 15 günden fazla olan hastalar kronik migrenli olarak kabul edilir.
Akut Atak Tedavisi:
Migren atağının hafif ve orta şiddetteki tedavisinde aspirin, ibuprofen, asetaminofen gibi basit analjezikler önerilir. Orta ile şiddetli ataklarda ise triptanlar kullanılabilir. Hastanın semptomlarına ve daha önceki tedavilere yanıtına göre uygun ilaç seçimi yapılmalıdır. İlaç tedavisine mümkün olan en erken aşamada başlanmalıdır.
Profilaktik Tedavi:
Profilaktik tedavi, tekrarlayan migren ataklarının sıklığını ve şiddetini azaltmayı amaçlar. Hayat tarzı değişiklikleri, düzenli egzersiz ve stres yönetimi profilaktik tedavide önemli rol oynar. Profilaktik ilaç seçimi hastanın baş ağrısı sıklığı ve eşlik eden hastalıklarına bağlıdır. Botulinum toksini, topiramat ve CGRP inhibitörleri profilaktik tedavide etkili olabilir.
Ayırıcı Tanı:
Migren, baş ağrısının birçok farklı nedeni arasında yer alır. Aurasız migren, auralı migren, küme tipi baş ağrısı, gerilim baş ağrısı, menenjit, beyin tümörü ve temporal arterit gibi farklı baş ağrısı tipleri arasındaki farkları anlamak önemlidir.
Bu bilgiler ışığında, migrenin tanı ve tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım benimsemek, hastanın bireysel özellikleri ve semptomlarına uygun bir tedavi planı oluşturmak önemlidir.
Dr. NAZLICAN AKASLAN