ORAL KANDİDİAZİS

♦️Oral kandidiazis, insanlarda görülen en yaygın fungal enfeksiyon olup, oral mukozanın yüzey epitelinde, çeşitli sistemik ve lokal faktörler nedeniyle kandida türlerinin aşırı büyümesi ile karakterizedir.

,♦️Hem sağlıklı bireylerin oral mukozasında hem de oral kandidiazisli hastalarda görülen en yaygın kandida türü yapışma özelliğine ve daha fazla patojeniteseviyesine bağlı olarak Candida albicans(C Albicans)’tır.Daha az sık görülen suşlar arasında C. tropicalis, C. glabrata, C. parapsilosis, C. stellatoidea,C. krusei ve C. kefyr vardır ve yakın zamanda C. dubliniensis bağışıklığı baskılanmış bireylerden izole edilmiştir.

RİSK FAKTÖRLERİ

İlaç tedavisi: Geniş spektrum antibiyotikler, İmmünomodülatör ve sitotoksik ilaçlar

Organ veya hematolojik maligniteler ve bu hastalıklarda kulanılan kemoterapi veya radyoterapi ile tedavi

Diyet faktörleri: Yetersiz protein alımı, demir, folik asit, folat, vitamin C, vitamin B12 eksiklikleri, karbonhidrattan zengin diyetler

Endokrin Bozukluklar: Bazı çalışmalar diyabetli hastalarda kandida prevalansının arttığı gösterilmiştir.

İmmünolojik bozukluklar:HIV enfeksiyonu olan hastalar ikincil enfeksiyonlara, özellikle de fırsatçı C. albicans enfeksiyonlarına, daha yatkındır.uyumlu protezler ve yetersiz oral hijyen,tükürük ve miktarının değişikliği: Tükürük azlığı ve düşük tükürük pH ‘ı kandidalarının artışı ile direkt olarak ilişkilidir.Etanol ve kafein, tükürük akışı hızını azaltır ve oral kandidiazis patogenezinde rol oynar.  

KLİNİK

♦️Oral kandidiazisin sıklıkla dört formu gözlenmektedir:

1⃣Akut pseudomembranoz kandidiazis (Pamukçuk): Yoğun olarak beyaz ve çevreden hafif yüksek tabakalar, plaklar halinde görülür.Plakların kolaylıkla uzaklaştırılabilir olması ise, oral mukozanın diğer beyaz plak görünümü ile karakterize patolojilerinden ayırt edilebilmesi açısından önem taşır.

2⃣Akut atrofik (eritematöz) kandidiazis: En yaygın olarak damak mukozasında görülür, lezyonlar parlaktır, eritem ön plandadır ve iritanlara karşı hassastır.

3⃣Kronik atrofik (eritematöz) kandidiazis: Mukozal alanda kızarık görüntüyle karakterize bu form daha çok protez altında eritemli alanlar olarak görülür.(protez stomatitisi)

4⃣Kronik hiperplastik kandidiazis: Karakteristik olarak lezyonlar genellikle bukkal mukozada veya dil kenarlarında lekelenmiş veya homojen beyaz lezyonlar olarak görülür.Skuamöz hücreli karsinom gelişimi açısından öncü lezyondur.  

TEDAVİ

♦️Topikal antifungal tedavi, komplike olmayan oral kandidiyazis vakaları için birinci basamak tedavidir. Sistemik antifungal tedavi genellikle topikal tedaviye dirençli, topikal tedaviye tolerans göstermeyen ve sistemik enfeksiyon geliştirme riski yüksek olan hastalara uygulanır.

Nistatin(Mikostatin® 100.000 I.U./ml oral süspansiyon 5ml): iki hafta boyunca günde dört kez ağız birkaç kez çalkalanır ve sonra yutulur.

Mikonazol (Micocare® %2 Krem) topikal olarak yaklaşık 2.5 mL, 14-21 gün yemeklerden sonra günde dört kez kullanılabilir.    

  Dr. Hava Aleyna İLHAN     KAYNAKÇA: 1.Borahan MO, Keser G. Ağız MukozasındaMantar Enfeksiyonları. İlgüy D, editör. Ağız Hastalıkları. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2018.p.71-6. 2.Clinical key,Diseases Resulting From Fungi and Yeasts,William D. James MD, Dirk M. Elston MD, James R. Treat MD, Misha A. Rosenbach MD and Isaac M. Neuhaus MD,Andrews' Diseases of the Skin, 15, 291-323.e5