▪️PERİTONSİLLER APSE▪️

• Tonsilitin süpüratif komplikasyonu, palatin tonsil ve farengeal kaslar arasında tonsiller kapsülün dışına yayılan enfeksiyon.

•Her yaşta görülür, sıklıkla genç erişkinlerde (ortalama 20-40 yaş)

ETİYOLOJİ 

• 2 teori, peritonsiller apse (PTA) gelişimini açıklar:
•  Akut farenjitli hastada derin dokulara direkt bakteriyel invazyon 
• Süperior tonsilde küçük tükrük bezlerinin (Weber gland) akut obstruksiyonu ve bakteriyel enfeksiyonu
• Sigara içimi risk faktörü olabilir 

En sık patojenler:

•  Grup-A Streptokoklar 
• Stafilakok türleri(MRSA) 
• Anaeroblar 
• Polimikrobiyal

TANI

• •Belirti ve Bulgular
• Hikaye
• Boğaz ağrısı
• Ateş
• Ses değişikliği
• Odinofaji (yutma güçlüğü)
• Salya akışı
• Baş ağrısı
• Kulağa yayılan ağrı
• Azalmış oral alım
• Halsizlik

Fizik Muayene

• •Ateş
• •Trismus
• •"haşlanmış patates" sesi
• •Eritamatöz tonsiller/yumuşak damak
• •Etkilenen tarafta tonsilin süperiorpolünun inferior ve mediale yer değiştirmesi
• •Etkilenen tarafın uzağına doğru uvular deviasyon
• •Halitozis
• •Servikal lenfadenitis
• •Çene köşesinde boynun tek tarafında gerginlik

Temel Tetkikler

• 
  • PTA ötesindeki derin aralıklı enfeksiyonların ek görüntüleme ya da yatış ve cerrahi işlem gerektirebilen fizik muayene ile değerlendirilmesi
• • Havayolu açıklığının değerlendirilmesi ve korunması: Stridor varlığı, tripod pozisyonu veya sekresyon ile baş etmede yetersizlik
• • İğne aspirasyonu veya insizyon ve drenaj ile kesin tedavi, sonrasında antibiyoterapi

TANISAL TESTLER VE DEĞERLENDİRME

• Sıklıkla orofarinksin görsel muayenesi ile konulan klinik birtanı Ciddi trismus varlığında zor olabilir

Laboratuvar

• 
  Boğaz kültürü ve monospot (PTA'da mononükleozis insidansı %20) Bazı vakalarda apse materyali kültürü ve tam kan sayımı faydalı olabilir

Görüntüleme

•Yatakbaşı intraoral US

•Yumuşak doku dozunda lateral boyun - Retrofarengeal apse varlığı ve epiglotit şüphesinde

•Göğüs radyografisi: Ciddi solunum semptomları veya drene apsede

• Boyun BT tarama: Diğer derin boyun enfeksiyonlarından şüphelenildiğinde, BT endike olabilir - BT, trismus nedenli etkin muayene yapılamadığında da endike olabilir 

•MR, derin boyun enfeksiyonlarının komplikasyonlarını değerlendirmede faydalı olabilir

•Tanısal Prosedürler/Cerrahi

• İğne aspirasyonu tanısal ve sıklıkla küratiftir

• Yatakbaşı l&D

AYIRICI TANILAR

• Peritonsiller selülit

•Epiglottit

• Retroaringeal apse

• Periaringeal apse

•Trakeit

• Menenjit

• Retrofaringeal hemoroji

• Servikal osteomiyelit Servikal adenit

• Epidural apse İnfeksiyoz mononükleozis

• İnternal karotis arter anevrizması

• Lenfoma

• Yabancı cisim

• Boynun diğer derin boşluk enfeksiyonları 

TEDAVİ

-İLK STABİLİZASYON/TEDAVİ

• Hava yolu yönetimi gerekli olabilir

• Entübasyon ve krikotiroidotomi ekipmanları hazırda bulunmalı

TEDAVİSİ/PROSEDÜRLERİ

• Antibiyoterapi başlanmalıdır 
• • Dehidratasyon için iV sıvı başlanmalıdır
• •Ağrı kontrolü önemlidir
• • Tek doz steroid semptomları düzeltebilir
• • Aspirasyon veya l&D öncesi yeterli anestezi önemlidir
• • Drenaj tekniklerinden birinin diğerine üstünlüğü yoktur. - İğne drenaj o Kapatma önerilmez

İLAÇLAR

• Antibiyoterapi süresi 14 gün olmalıdır ( <10gün tedavilerde rekürrens görülebilir) İlave steroid semptomları iyileştirebilir    

    Dr. Şevval Yılmaz