⚡️PSİKOZ⚡️
🏥 Psikoz, genel olarak gerçeklikle temas kaybı olarak tanımlanan zihnin bir durumudur. Psikotik belirtiler, hastaların kendilerine veya başkalarına zarar verme veya temel ihtiyaçlarını karşılayamama riskini artırabilir.
🍁PATOGENEZ 🍁
🔹Beyin değişiklikleri prefrontal, superior ve medial temporal lob gri cevher hacimleri dahil olmak üzere birçok beyin bölgesinde azalma
🔹Artan hipotalamik hipofiz ekseni aktivitesi
🔹Nöroinflamasyon
🔹N-metil-D-aspartat reseptör hipofonksiyonu
🔹Glutamaterjik veya dopaminerjik iletim anormallikleri
🔹Azaltılmış nöroplastisite
🍀 NEDENLERİ 🍀
🔻Birincil psikotik bozukluklar ( Şizofreni, şizoaffektif bozukluk, şizofreniform bozukluk, kısa psikotik bozukluk ve sanrılı bozukluklar)
🔻Psikozla belirti gösteren tıbbi durumlar
▪️Hepatik veya üremik ensefalopati gibi hepatik ve renal bozukluklar.
▪️Frengi, herpes simpleks ensefaliti veya prion hastalığı gibi bulaşıcı hastalıklar.
▪️Otoimmün ensefalit, sistemik lupus ensefalit veya multipl skleroz gibi inflamatuar veya demiyelinizan bozukluklar.
▪️Lewy cisimcikli demans, Huntington hastalığı veya Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif ve nörolojik bozukluklar.
▪️Akut aralıklı porfiri veya Wilson hastalığı gibi metabolik bozukluklar.
▪️Madde veya ilaca bağlı psikotik bozukluklar
📌KLİNİK BELİRTİLER 📌
🔸 Sanrılar: Hastanın kültürel veya dini geçmişine özgü olmayan, güçlü bir şekilde tutulan yanlış inançlar olarak tanımlanır
🔸Halüsinasyonlar: Gerçekte mevcut olmayan içeriğin uyanık duyusal deneyimleri olarak tanımlanabilir
🔸Düşünce düzensizlikleri
🌍EŞLİK EDEN KOMORBİD HASTALIKLAR 🌍
▪️Madde kullanım bozuklukları
▪️Duygudurum bozuklukları ve intihar düşüncesi
▪️Anksiyete bozuklukları
▪️Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu
▪️Metabolik sendrom
☀️ TANI VE DEĞERLENDİRME☀️
🔹İlk değerlendirme: İlk değerlendirmenin amacı psikozun nedenini ve psikozun hastanın işlevselliği üzerindeki etkisini belirlemektir.
🔹Mülakat:
Mevcut hastalık gelişim zamanı, psikiyatrik öykü, madde bağımlılığı, aile öyküsü alınmalıdır.
🔹 Ruhsal durum muayenesi:
❗️Genel nezaket ve tavırları
❗️Çevrenin farkında olma düzeyi Görüşmeci ile görüşme, göz teması
❗️Ruh halinin değerlendirmesi (depresyon veya maninin kapsamında)
❗️Düşünce - Paranoya, sanrılar, referanssal düşünme, içlülükler düşünce kontrolü
❗️Kendine dokunsal, koku alma, tat alma
❗️Kendine Anlatma ya da söylemeden bahsetmek
🔹Laboratuvar:
❗️Enfeksiyonu dışlamak için diferansiyelli tam kan sayımı
❗️Metabolik bozukluğu dışlamak için serum elektrolitleri, böbrek paneli (kan üre azotu, kreatinin), karaciğer paneli, tiroid uyarıcı hormon, kan şekeri, kan kalsiyum ve fosfat, idrar tahlili ve ilaç taraması .
❗️Ayrıca; HIV testi, sifiliz, hepatit paneli, bakır çalışmaları, serum folat/B12, idrar porfirinleri, serum kortizol, anti-nükleer antikor, sedimantasyon hızı, ağır metal taraması, anti- N-metil-D-aspartat reseptörü (NR1) immünoglobulin antikorları.
🔹Nörogörüntüleme
❗️Yer kaplayan lezyonları, demiyelinizan bozuklukları veya inmeyi değerlendirmek için bilgisayarlı tomografi beyin veya manyetik rezonans görüntüleme.
❗️Elektroensefalogram - Muhtemel nöbet aktivitesi ile tutarlı bir öykü varsa, nöbet bozukluğunu ekarte etmek için.
❗️Lomber ponksiyon
- Deliryum, ateş, lökositoz veya bilinç düzeyinde değişiklik kanıtı varsa menenjit veya diğer enfeksiyon kanıtlarını ekarte etmek için lomber ponksiyon endikedir.
🌾TEDAVİ 🌾
🔸Güvenlik riski ve bakım düzeyi: Psikoz tedavisi, güvenliğin sağlanabileceği en az kısıtlayıcı ortamda gerçekleştirilmelidir
🔸Psikiyatrik konsültasyon: Başlangıçta veya tekrarlayan psikoz başlangıcı olan herhangi bir hasta bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmelidir.
🔸Antipsikotik: Haloperidol gibi birinci kuşak bir antipsikotik uygun olabilir.
🔸İkinci kuşak antidepresan:
Aripiprazol: Günde 10 mg'dan günde 15 mg'a kadar çıkabilir.
Risperidon: Günde 2 mg KAYNAKÇA: