PULMONER EMBOLi TEDAViSi PE tedavisi, pıhtının büyümesini , yeni bir kan pıhtısının oluşmasını ve uzun vadeli komplikasyonları önlemeyi amaçlar. ‼️Venöz tromboz için birincil tedavi antikoagülasyondur. Diğer tedaviler arasında trombolitik tedavi, embolektomi ve ana kan damarlarından birine bir filtre yerleştirilmesi yer alır.  Antikoagülasyon Aslında pıhtıyı çözmezler, aksine yeni kan pıhtılarının oluşmasını önlemeye yardımcı olurlar. DVT teşhisinden sonra verilebilecek birkaç farklı ilaç vardır bunlar arasında şunlar bulunur: Doğrudan oral antikoagülanlar Rivaroxaban Apixaban Dabigatran Edoxaban Deri altına enjeksiyon olarak verilen düşük moleküler ağırlıklı heparin Enoksaparin Dalteparin Tinzaparin Fondaparinux damar içine veya deri altına enjeksiyon olarak verilen heparin ise ciddi böbrek yetmezliği gibi durumlarda tercih edilir. İlk antikoagülasyon genellikle 5 ila 10 günlük düşük molekül ağırlıklı heparin, fraksiyone olmayan heparin veya fondaparinuks tedavisinden oluşur. Bundan sonra, uzun süreli antikoagülasyon 3 ila 12 ay sürdürülür. Doğrudan oral antikoagülanlar ayrıca uzun süreli antikoagülasyon için bir seçenektir. Bir DOAC ile tedaviye başlamanın avantajı, bazı DOAC'ların (rivaroksaban, apiksaban), bir pıhtı teşhisi konduktan hemen sonra, ilk 5 ila 10 gün boyunca enjekte edilebilir bir kan sulandırıcıya ihtiyaç duymadan başlatılabilmesidir. Bazı durumlarda, uzun süreli antikoagülasyon için varfarin adı verilen başka bir oral ilaç kullanılabilir. Varfarin, tipik olarak, enjekte edilebilir bir antikoagülan ile tedavinin ilk 5 ila 10 günü sırasında başlatılır. Varfarin alınıyorsa, kanın pıhtılaşmasının ne kadar iyi olduğunu izlemek için düzenli kan testleri yaptırmak gerekir.‼️‼️

Tedavi süresi  DVT'li bir hastada en az üç ay süreyle antikoagülasyon önerilir.

 Trombolitik tedavi Bu tedavi, PE veya DVT ile ilgili ciddi komplikasyonları olan ve tedavinin bir yan etkisi olarak ciddi kanama riski düşük olan kişiler için uygulanır.

 Embolektomi Pıhtı içeren kan damarına yerleştirilen kateterler kullanılarak veya açık kalp ameliyatına benzer bir cerrahi işlemle yapılabilir. Bu prosedür, kişinin PE'nin sonucu olarak ciddi bir durumda olması durumunda düşünülebilir. Bu durumda önce trombolitik tedavi denenebilir, ancak tromboliz başarısız olursa veya bir seçenek değilse embolektomi denenebilir.

 Inferior vena kava filtresi Inferior vena kava filtresi, kan dolaşımındaki pıhtıların dolaşımını engelleyen bir cihazdır. Kasıktaki bir damara yerleştirilen ve kan damarlarından geçirilen bir kateter ile ınferior vena kava içine yerleştirilir. Yakın zamanda geçirilmiş bir ameliyat, kanamanın neden olduğu bir inme veya vücudun başka bir bölgesinde önemli kanama nedeniyle antikoagülan kullanamayan PE'li hastalarda genellikle bir IVC filtresi önerilir. Bununla birlikte, uygun olduğunda, antikoagülasyon, tromboliz veya embolektomi gibi diğer tedavilerle birlikte IVC filtreleri kullanılabilir.

PULMONER EMBOLİZMİN ÖNLENMESİ Hastanede yatış sırasında , ameliyat için veya ciddi bir tıbbi hastalık nedeniyle hastanede bulunan bazı kişilere kan pıhtılaşması riskini azaltmak için Antikoagülan Kompresyon cihazları Varis çorapları Antikoagülanlar, hamilelik sırasında ve sonrasında venöz tromboz riski yüksek olan kadınlara da verilebilir. Ameliyattan sonra mümkün olan en kısa sürede yürümek kan pıhtılaşması riskini azaltabilir.

 PULMONER EMBOLİZMLİ KİŞİLER İÇİN ÖZEL ÖNLEMLER

 ‼️ Başka bir pıhtı geliştirme riski‼️ Pulmoner emboli geçirmiş kişiler, bir antikoagülan aktif olarak kullanıldığında bu risk önemli ölçüde daha az olsa da, halen başka bir kan pıhtısı geliştirme riski altındadır. Nefes almada güçlük Hızlı kalp atış hızı Baş dönmesi Yeni göğüs ağrısı gibi yeni PE belirtilerine dikkat etmek gerekir. Tekrarlayan PE yaşamı tehdit edici olabilir ve acil müdahale gerektirir.

‼️ Kanama riski ‼️ Heparin ve varfarin gibi antikoagülanların ciddi yan etkileri olabilir ve tam olarak belirtildiği şekilde alınmalıdır. Bir doz unutulur veya kaçırılırsa, tavsiye için sağlık uzmanı veya klinik aranmalıdır. Antikoagülan alırken kanama riski daha yüksektir. Burun veya diş etleri Kadınlarda aşırı adet kanaması İdrar veya dışkıda kanama Ciltte kanama veya aşırı morarma Parlak kırmızı veya kahve telvesi şeklinde kusma gibi birçok bölgede kanama gelişebilir.  Bazı durumlarda iç kanama varsa hemen fark edilemeyebilir. Vücut içi kanama, baygın hissetmenize veya sırt veya karında ağrı hissetmenize neden olabilir. Bazı basit değişiklikler kanama riskini azaltabilir: Yumuşak bir diş fırçası Bıçak yerine elektrikli tıraş makinesi Yaralanmayla sonuçlanabilecek faaliyetlerden kaçınmak Fiziksel aktivite sırasında uygun güvenlik ekipmanı Aspirin veya diğer nonsteroid antiinflamatuar ajanlardan doktor alınmasını söylemediği sürece kaçınmak gerekir. Asetaminofen gibi diğer reçetesiz ağrı kesici ilaçlar güvenli bir alternatif olabilir.       Dr. Ceren Demircan         Kaynakça: Uptodate