Ruhsal hastalıklarda görülen algı ile ilgili belirti ve bulgular: Algılama, idrak etme anlamına gelir. Entelektüel, duyusal ve duygusal verileri mantıklı veya anlamlı biçimde düzenleyen zihinsel süreçlerin tümüdür. Bu süreçler fiziksel uyarılma, ruhsal bilgiye aktarım, uyarıların kabul edilmesi, kaydedilmesi, işlenmesi ve geri bildirim basamaklarından oluşur. İllüzyon, var olan bir nesnenin olduğundan farklı bir biçimde algılanmasıdır. Belirli bir bozukluğa özgün olmayıp, normal toplumda da sıklıkla gözlenebildiği gibi, anksiyete bozuklukları, konversiyon bozukluğu, dissosiyatif bozukluklar ve şizofrenide sıklıkla karşımıza çıkabilir.
Yalancı halüsinasyon, bir halüsinasyon görülmesine karşın, aslında bunun gerçek olmadığının bilincinde olma durumudur. Dissosiyatif durumlarda, histriyonik kişilerde ve yas durumlarında görülebilir.
Halüsinasyon, varsanı anlamındadır. Dış dünyada objesi ya da kaynağı olmayan, ancak gerçek bir uyaranın inandırıcılığını taşıyan algıdır. Farklı duyusal sistemlerde algılanabilir. İşitsel halüsinasyonlar, başta şizofreni olmak üzere ruhsal hastalıklarda en sık görülen halüsinasyondur. Gerçekte olmayan sesler, konuşmalar, gürültüler ya da müzik hasta tarafından işitilir. İşitsel halüsinasyonlarda hasta birilerinin kendi aralarında konuştuğunu, hastanın kendi hareketlerini yorumladıklarını, ona emirler verdiklerini söyleyebilir ya da kendi düşüncelerinin yüksek sesle duyulduğunu algılayabilir. Görsel halüsinasyonlar, gerçekte olmayan şekilli ya da şekilsiz nesnelerin görülmesi biçimindeki algı bozukluğudur. Kronik şizofrenilerde ve deliryum, metabolik bozukluklar, beyinde yer işgal eden kitleler gibi organik bozukluklarda sıklıkla gözlenir. Koku halüsinasyonları, gerçekte olmayan kokuların duyumsanmasıdır. Organik bozukluklarda daha sık görülür. Şizofrenilerde seyrek olarak karşımıza çıkabilir. Tat halüsinasyonları, farklı tatların algılanması durumu olup, organik bozukluklarda daha sık, şizofrenide nadirdir.
Dokunma halüsinasyonları, taktil halüsinasyon olarak ifade edilir. Dokunma ya da belli bir nesnenin yüzey dokusunun algılanmasıdır.
Sinestezik halüsinasyonlar, belli bir duyumun tamamen farklı bir duyum olarak algılanmasıdır. Görüntülerin ses, seslerin koku gibi algılanması bu duruma örnek verilebilir.
Somatik halüsinasyonlar, bedensel duyumlar, iç organların işleyişi ile ilgili algı yanılsamalarıdır. Şizofrenilerde oldukça sıktır.
Gerçeğin bozulması, nesnelerin boyut, mesafe, şekil, görünüm gibi özelliklerinin gerçekte olduğundan farklı algılanmasıdır. Konversiyon ve dissosiyatif bozukluklarda görülür.
Derealizasyon, çevrenin değişmiş olarak ya da tamamen yabancı bir yer olarak algılanmasıdır.
Depersonalizasyon, kişinin kendini garip, farklı, yabancı olarak algılamasıdır. Deja vu önceden gördüm, jamais vu hiç görmedim anlamındadır.
Makropsi nesnelerin olduğundan büyük, mikropsi nesnelerin ve çevrenin olduğundan küçük olarak algılanmasıdır.
Agnozi, nörolojik bozukluklarda sık gözlenen bir bulgu olup, duyusal algıları tanıma ve yorumlama bozukluğudur.
Somatopagnozi, vücudun görmezden gelinmesi olup, kişinin bedeninin farklı kısımlarını ayırt edememesidir.
Anosognozi, hastalığın görmezden gelinmesi olup, kişinin kendinde oluşan nörolojik defisiti tanımlayamaması durumudur.
Simultagnozi, gözle görülen bir imajın yalnızca belli bir parçasının algılanması ya da bir bütün olarak değil de parçalar halinde algılanmasıdır.
Prosopagozi, farklı yüzlerin ayırt edilememesi durumudur
Astereognozi, dokunulan nesnelerin ne olduğunun ayırt edilememesidir.