Ruhsal hastalıklarda görülen, düşünce yapısı ve içeriğiyle ilgili belirti ve bulgular:  Formal düşünce bozukluğu, soyut ve kavramsal düşünce bozukluğu olup, düşünce içeriğinde bozulma olmaksızın düşüncenin yapısı ve akışının bozulmasıdır. Şizofreninin temel belirtileri arasındadır.  Sihirli düşünce, çocukluk döneminde normal iken erişkinlerde psikopatoloji belirtisidir. ‘’Hayal ettim ve gerçekleşti’’ şeklindeki, neden ve sonuç arasında gerçekçi bir ilişkinin bulunmadığı düşünce biçimidir. Psikotik düşünce, dış dünya gerçekliğinin yitirilmesi, bunun yerine sağlıksız bir gerçeklik oluşturulmasıdır.  Somut düşünce, soyut bir kavramın ilk verilerle katı biçimde somut olarak ele alınmasıdır. Şizofrenilerde görülür.

  Ambivalan düşünce, şizofrenide sıklıkla görülen, belli bir nesne ya da durumla ilgili zıt düşüncelerin bir arada bulunmasıdır.  Paleolojik düşünce, birbiriyle bağlantısız benzerlik ya da ayrıntılardan yola çıkarak benzeştirme, yorum ve varsayım elde etmektir. Örneğin, bir hasta saç rengi benzerliğinden dolayı kendini bir ünlünün kardeşi olarak algılayabilir. 

Neolojizm, elma ve armut kelimelerinden türetilen ‘’elmut’’ kelimesi gibi, yeni kelime türetme anlamındadır. Şizofrenilerde gözlenir. 

Logore, kelime salatası demektir. Denetlenemeyen, aşırı, anlamsız ve hızlı konuşmadır. 

Kondansasyon, birden fazla kavramın iç içe geçirilerek, tek bir sembol haline getirilmesidir. 

Klang çağrışımı, anlamları farklı, sesleri benzer sözcüklerin art arda kullanılmasıdır. ‘’Güzel, müzel, düzel’’ gibi. 

Ekolali, kişinin karşısındakinin her dediğini tekrarlamasıdır.

Verbijerasyon, belirli bir kelime ya da cümlenin amaçsız ve tekdüze biçimde yinelenmesidir. 

Perseverasyon, farklı soru ya da uyaranlara bir önceki yanıtların verilmesidir. Hasta bir konudan diğerine kolayca geçemez.  Fikir uçuşması, özellikle manik hastalarda görülen bir düşünceden diğerine hızlı geçiş ve konuşmanın olduğu düşünce yapısı bozukluğudur. 

Enkoherans, anlaşılması güç, mantık ya da gramer bağlantıları olmayan düşünce, konuşma biçimidir. En çok şizofrenilerde görülür. 

Teğetsellik, hastanın başlangıç noktasını hatırlamadığı, amaca ulaşamayan düşüncelerdir.

 Çevresellik, daha çok epileptik kişilerde görülen, gereksiz ve anlamsız ayrıntılarla dolu, yavaşlamış ve dolaylı bir konuşmadır. 

Glossolali, psikozlarda, hipnoz sırasında gözlenebilen, düşüncenin anlaşılmaz sözlerle ya da bilinmeyen bir dille ifade edilmesidir.  Düşüncede blok, şizofreni ya da absans nöbeti gibi organik beyin hasarlarında görülen, herhangi bir düşünce zincirinin aniden kesilerek kısa bir duraklamayı takiben farklı bir konunun başlamasıdır.