👦🏻👦🏻ŞİZOFRENİ‼️‼️
⭐️Şizofreni, kronik veya tekrarlayan psikozları içeren bir psikiyatrik bozukluktur.
✨KLİNİK BULGULAR
Şizofreni hastalarının semptomları genellikle birkaç farklı psikopatoloji alanında ortaya çıkar:
🤡Pozitif semptomlar(halüsinasyonlar, sanrılar, düzensiz düşünce ve davranışlar)
👽Negatif semptomlar(ifade azlığı, ilgisizlik, düz duygulanım)
🤡Bilişsel bozukluklar(dikkat, hafıza, akıl yürütme vs. bozuklukları)
👽Duygudurum bozukluğu ve anksiyete belirtileri
💥💥Pozitif semptomlar — Bu semptom grubu, halüsinasyonlar ve sanrılarım yanı sıra düzensiz düşünce ve davranışları içerir.
🌚Halüsinasyonlar🌝- İşitsel, görsel, somatik, koku alma veya tat alma olabilir.
✏️İşitsel halüsinasyonlar, şizofreni hastalarında yüzde 40 ila 80 arasında görülen en yaygın halüsinasyon şeklidir. İşitsel halüsinasyonlar sıklıkla insan sesleri olsa da, müzik, vücut sesleri veya makine sesleri de olabilir.
✏️Görsel halüsinasyonlar genellikle parlayan küreler veya renk parlamaları şeklindedir. Bazı kişiler tarafından ise oluşturulmuş insan figürleri, yüzleri veya vücut kısımları olarak tarif edilir.
✏️Somatik halüsinasyonlar, dokunulmayı, cinsel ilişkiyi veya acı hissini içerebilir.
✏️Koku alma ve tat alma halüsinasyonlarında ise hastalar ara sıra garip bir tat veya koku alırlar.
🌚Sanrılar🌝— Şizofreni hastaları genellikle halüsinasyonları için sanrısal açıklamalara sahiptir. Sanrılar genel olarak tuhaf veya tuhaf olmayan olarak kategorize edilir.
📍Tuhaf sanrılar açıkça mantıksızdır, yani doğru olma ihtimalleri yoktur. İçerikleri anlaşılır değildir.
📍Tuhaf olmayan sanrılar ise, doğru olmasa da anlaşılabilir ve doğru olma olasılığına sahiptirler.
Sanrıların içeriği genellikle grandiyöz, paranoyak, nihilist ve erotomani fikirler olarak kategorize edilebilir.
🌚Düzensiz düşünce ve davranışlar🌝 – Şizofreni bir düşünce bozukluğudur. Şizofreni hastaları tipik olarak davranış ve/veya düşüncede bir miktar düzensizlik gösterirler. Düzensiz davranışlar doğrudan gözlemlenirken düzensiz düşünceler kişinin konuşmasından çıkarılmalıdır. Ayrık, bağlantısız konuşma kalıpları, kişinin düşüncelerinin organizasyonundaki bozulmayı yansıtır. Anormal konuşmanın en sık gözlemlenen biçimi teğetsel ve koşullu konuşmadır. Daha şiddetli düşünce bozukluğu ise raydan çıkma, neolojizmler ve kelime salatasını ile kendini gösterir.
🎈Teğetsel konuşma - Kişi, sorulan soruyu uygun bir şekilde yanıtlamadan konudan giderek uzaklaşır.
🎏Koşullu konuşma - Kişi sorulan soruyu dolambaçlı bir şekilde yanıtlar.
🎈Raydan Çıkma – Kişi aniden herhangi bir mantık veya konuşma olmadan konuyu değiştirir.
🎏Neolojizmler - Kişi yeni, kendine özgü kelimeler yaratır.
🎈Kelime salatası - Kelimeler bir anlam olmadan bir araya getirilir.
💥💥Negatif semptomlar – Pozitif semptomlar normal süreçlerin abartılmasını temsil ederken, negatif semptomlar normal süreçlerin yokluğu veya azalması olarak değerlendirilir.
Negatif belirtilere örnek olarak ifade azalması, ilgisizlik, düz duygulanım ve enerji eksikliği verilebilir.
💥💥Bilişsel bozulma — Şizofrenide en çok etkilenen biliş alanları:
🔸Bilgiyi işleme hızı
🔺Dikkat
🔸Çalışan bellek
🔺Sözel öğrenme ve hafıza
🔸Görsel öğrenme ve hafıza
🔺Akıl yürütme işlevi
Bu bozukluklar, şizofreni hastalarında nöropsikolojik testlerdeki performanslarına yansır.
💥💥Ruh hali ve anksiyete belirtileri —Duygudurum ve anksiyete belirtileri şizofrenide sık görülür.
🌷🌷🌷DSM-5 TANI KRİTERLERİ🌸🌸🌸
A. Aşağıdaki karakteristik semptomlardan iki veya daha fazlası, bir aylık (veya başarılı bir şekilde tedavi edilmişse daha kısa) bir sürenin önemli bir bölümünde mevcuttur:
•1. Sanrılar
•2. Halüsinasyonlar
•3. Düzensiz konuşma (örneğin, sık sık raydan çıkma veya tutarsızlık)
•4. Büyük ölçüde düzensiz veya katatonik davranış
•5. Negatif belirtiler (yani, duygusal düzleşme, aloji veya isteksizlik)
B. Bozukluğun başlangıcından bu yana geçen zamanın önemli bir bölümünde, iş, kişilerarası ilişkiler veya öz bakım gibi bir veya daha fazla ana işlevsellik alanı, başlangıçtan önce ulaşılan düzeyin belirgin şekilde altındadır.
C. Karakteristik semptomlar en az altı aydır mevcuttur.
D. Psikotik özelliklere sahip şizoaffektif bozukluk ve duygudurum bozukluğu dışlanmış olmalıdır.
E. Bozukluk, bir maddenin (örneğin, kötüye kullanılan bir ilaç) veya genel bir tıbbi durumdan kaynaklanmamalıdır.
F. Hastanın otistik bozukluk veya başka bir yaygın gelişimsel bozukluk öyküsü varsa, ek şizofreni tanısı ancak en az bir ay süreyle (başarıyla tedavi edildiyse daha az) belirgin sanrılar veya varsanılar varsa
☄️💥AKUT PSİKOZUN İLK YÖNETİMİ☄️💥
Şizofreninin ilk yönetimi, akut psikozun antipsikotik ilaç ile tedavisini ve psikososyal müdahaleler ile stabilizasyonunu içerir.
Başlangıçta veya tekrarlayan psikoz başlangıcı olan herhangi bir hasta bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmelidir. Konsültasyon, acil servis ortamında, veya acil ayakta tedavi değerlendirmesi şeklinde gerçekleşebilir.
Psikozda çoğu durumda birinci sıra tedavi olarak, bir ikinci kuşak antipsikotik tercih edilir. İkinci kuşak antipsikotikler arasındaki seçim genellikle klinisyenin belirli ajanlara aşinalığına, hasta komorbiditelerine, ajitasyon düzeyi gibi psikiyatrik semptomlarına ve ilaçların olası yan etkilerine göre değişebilir. Çoğu durumda, nispeten olumlu yan etki profilleri nedeniyle 💫aripiprazol💊veya 💫risperidon💊uygun seçimlerdir; bazı durumlarda ise (örneğin şiddetli ajitasyon), ⚡️haloperidol💊gibi birinci kuşak bir antipsikotik uygun olabilir.
İkinci kuşak antipsikotikler, birinci kuşak antipsikotiklere göre daha az ekstrapiramidal semptomlara (EPS; yani akatizi, distoni, parkinsonizm) neden olma eğiliminde oldukları için tercih edilirler. KAYNAKÇA:
