**Subaraknoid Kanamalar:**

Subaraknoid mesafe, beyini çevreleyen ince bir zar olan pia mater ile arachnoidea mater arasında bulunan alandır. İlk kez 1769 yılında Morgagni tarafından tanımlanan subaraknoid kanama, genellikle arteriyel kaynaklı olup beyin, beyincik ve spinal kordun subaraknoid mesafesi içinde oluşur.

**Subaraknoid Kanama Risk Faktörleri:**

- Yaş

- Genetik yatkınlık, ailede subaraknoid kanama öyküsü

- Hipertansiyon

- Sigara, alkol, madde bağımlılığı

- Oral kontraseptif kullanımı

- Aort koarktasyonu

- Bağ dokusu bozuklukları (marfan, ehler danlos)

- Polikistik böbrek hastalığı

**Subaraknoid Kanama Etyolojisi:**

- Kafa travması

- Anevrizma

- Hipertansiyon ve Ateroskleroz

- Vasküler malformasyonlar

- İntrakranial tümörler (Menengiom, Glioblastoma Multiforme)

- İnflamatuar ve enfeksiyöz hastalıklar (menenjit, ensefalit)

- Kanama bozuklukları (hemofili, ITP)

- Sistemik hastalıklar (SLE, Periarteritis Nodosa)

- Antikoagülan tedavi komplikasyonu (heparin, kumadin)

**Spontan Subaraknoid Kanama Semptomları:**

1. Baş ağrısı: İlk belirti olarak yoğun ve ani başlar.

2. Ense sertliği ve meningeal irritasyon belirtileri.

3. Fokal nörolojik defisitler: Özellikle hemiparezi.

4. Bulantı ve kusma: Baş ağrısı ile birlikte sıklıkla görülür.

5. Fotofobi, baş dönmesi, bilinç değişiklikleri.

**Subaraknoid Kanama Tanısı İçin İstenecek Tetkik-Yöntemler:**

- Tam kan sayımı

- Trombosit sayımı

- Protrombin zamanı

- Serum glukozu

- Kontrastsız-Kontrastlı BT

- Manyetik rezonans incelemesi

- Anamnez ve fizik muayene sonrası lomber ponksiyon

**Subaraknoid Kanama Tedavi ve Acil Yaklaşım:**

- ABC değerlendirmesi ve düzenli nörolojik muayene.

- Hastanın monitorizasyonu.

- Hipertansiyonun kontrollü düzeltilmesi.

- Nimodipin kullanımı.

- İntrakraniyal basıncın takibi.

- Anevrizma veya AVM tespiti için serebral anjiografi.

- Gerekirse cerrahi müdahale.

**Subaraknoid Kanama Komplikasyonları:**

1. Tekrarlayan Kanama

2. Serebral Vazospazm

3. Hidrosefali

4. Epilepsi

5. Solunumsal ve Kardiyovasküler Komplikasyonlar

**Intraserebral Kanama:**

İntraserebral kanama, intrakranial damar perforasyonu sonucu oluşan beyin dokusu içindeki kanamalardır. Başlıca risk faktörleri arasında hipertansiyon, yaş, arteriovenöz malformasyonlar ve antikoagülan kullanımı bulunur.

**Intraserebral Kanama Semptomları:**

- Akut fokal nörolojik defisit

- Yükselmiş kan basıncı

- Yüksek intrakranial basınç belirtileri

- Baş ağrısı, bulantı, kusma

- Nörolojik bozulma ve bilinç bulanıklığı

**Intraserebral Kanama Tanısı

 İçin İstenecek Tetkik-Yöntemler:**

- BT veya MR görüntüleme

- Serum biyokimya testleri

- Koagülasyon profili

- Ekokardiografi

- Elektrokardiyografi

**Intraserebral Kanama Tedavisi:**

- Hasta stabil ise cerrahi müdahale düşünülebilir.

- Kan basıncının kontrol altına alınması.

- Antihipertansif ilaçlar.

- Kafa içi basıncın takibi.

- Semptomatik destekleyici tedavi.

**Intraserebral Kanama Komplikasyonları:**

1. Kitle etkisi ve herniasyon

2. İkincil iskemik hasar

3. Epilepsi

4. Hidrosefali

5. Nörojenik akciğer ödemi

**Kaynaklar:**

1. Adams HP, Victor M, Ropper AH. Principles of Neurology. 10th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2014.

2. Greenberg MS, ed. Handbook of Neurosurgery. 7th ed. New York, NY: Thieme; 2010.

3. Ropper AH, Samuels MA, Klein JP. Adams and Victor's Principles of Neurology. 10th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2014.

4. Tunkel AR, Wijdicks EF. Subarachnoid hemorrhage: medical and surgical management. Neurology. 2009;18(2): 104-115.