Subaraknoid kanama (SAK), beyin çevresindeki subaraknoid boşluğa kanama olarak tanımlanır[i]. SAK, subaraknoid boşluğa gerçekleşen kanamanın nadir görülen bir felç türü olup, yüksek morbidite ve ölümle sonuçlanabilir[ii]. Travmatik olmayan subaraknoid kanamaların yaklaşık %75'i anevrizma rüptüründen kaynaklanır ve vakaların %20'sinde ise neden belirlenemez[iii]. Anevrizmal SAK'ın çoğu 55 ila 60 yaş arasındaki kişilerde görülür[iv].

Serebral anevrizmalar genellikle Willis çemberi dallanma alanlarında yer alan fokal arteriyel keselerdir. Anevrizma gelişimi ve rüptürü ile ilişkilendirilen patofizyoloji henüz tam olarak anlaşılamamıştır[v]. Travmatik olmayan SAH'ların yaklaşık %85'i rüptüre berry anevrizmasından kaynaklanırken, %10'unda modern görüntüleme tekniklerine rağmen kanama kaynağı belirlenemez. Yaklaşık %5'i arteriyovenöz malformasyonlar (AVM'ler), tümörler, vaskülit, geri dönüşümlü serebrovasküler vazokonstriksiyon sendromu, serebral sinüs venöz trombozu ve koagülopatileri içeren diğer nedenlerden kaynaklanmaktadır[vi].

Ani başlayan şiddetli baş ağrısıyla birlikte subaraknoid kanamadan şüphelenilmelidir[vii]. Hasta, "hayatının en kötü baş ağrısını" tecrübe etmiyor olsa bile, geçmişteki baş ağrılarından farklı karakter ve yoğunluktaki bir baş ağrısı subaraknoid kanamayı düşündürmelidir[viii]. Diğer semptomlar (baş ağrısıyla birlikte veya olmadan) mide bulantısı, kusma, fotofobi, bilinç değişikliği, fokal nörolojik bozukluklar ve nöbetleri içerebilir. Akut travmatik olmayan baş ağrısı olan hastaları belirlemek için Ottawa SAH kuralı kullanılmalıdır. SAH tespit etmek için birincil tanı aracı olarak acilen kontrastsız bilgisayarlı tomografi (BT) taraması gerçekleştirilmelidir (Güçlü öneri). Kontrastsız BT şüpheli veya negatifse beyin omurilik sıvısı (BOS) analizi yapılmalı ve SAH tanısı konulduktan sonra kanamanın nedenini belirlemek için damar görüntülemesi yapılmalıdır. Başlangıçta noninvazif BT anjiyografisi düşünülmelidir, ancak sonuç alınamazsa kateter serebral anjiyografi yapılmalıdır[ix].

Acil serviste subaraknoid kanama hastasının tıbbi yönetimi monitörize kritik bakım alanında olmalı ve komplikasyonların önlenmesine odaklanmalıdır. Glaskov Koma Skalası ve pupil cevabı düzenli olarak tekrar değerlendirilmelidir. İlk 2-12 saat arasında tekrar kanama riski en yüksektir ve uygun kan basıncı kontrolüyle azaltılabilir. İnme riskini, hipertansiyona bağlı yeniden kanamayı ve serebral perfüzyon basıncının dengede tutulması için kan basıncını titre edilebilen bir ajan ile kontrol edilmelidir. Hedef kan basınçları henüz belirlenmediğinden, sistolik kan basıncında 120-160 mmHg aralığına düşüş kabul edilebilir[x]. Hava yolu, solunum ve dolaşım kontrol altına alınmalıdır. Stabilizasyon sağlandıktan sonra iyi bir nörolojik muayene yapılmalıdır. Hidrosefali gelişen ve kafa içi basıncı artan hastalarda beyin omurilik sıvısı (BOS) drenajı gerekebilir, özellikle Hunt ve Hess derecesi 3 veya daha yüksek olan hastalarda önerilir[xi].

[i] Siddiqui, Khawja A., MD. Subaraknoid Hemoraji.

[ii] Matthew B. Bevers. Subarachnoid Hemorrhage.

[iii] Anna M. Nelson, Caitlin A. Mase, O. John Ma. Tintinelli, Bölüm 166 Spontan Subaraknoid ve İntraserebral Kanama.

[iv] Siddiqui, Khawja A., MD. Subaraknoid Hemoraji.

[v] Anna M. Nelson, Caitlin A. Mase, O. John Ma. Tintinelli, Bölüm 166 Spontan Subaraknoid ve İntraserebral Kanama.

[vi] Siddiqui, Khawja A., MD. Subaraknoid Hemoraji.

[vii] Matthew B. Bevers. Subarachnoid Hemorrhage.

[viii] Anna M. Nelson, Caitlin A. Mase, O. John Ma. Tintinelli, Bölüm 166 Spontan Subaraknoid ve İntraserebral Kanama.

[ix] Matthew B. Bevers. Subarachnoid Hemorrhage.

[x] Anna M. Nelson, Caitlin A. Mase, O. John Ma. Tintinelli, Bölüm 166 Spontan Subaraknoid ve İntraserebral Kanama.

[xi] Siddiqui, Khawja A., MD. Subaraknoid Hemoraji.