SUBDURAL HEMATOM
**TANIM**
• Subdural hematomun (SDH) sınıflandırılması:
- Akut: İlk 3 günde tanı alan
- Subakut: 3 gün ile 3 hafta arasında tanı alan
- Kronik: 3 haftadan sonra tanı alan
• BT tanımlaması:
- Orta hattı nadiren geçer
- Sütür hatlarını geçer
- İçerideki sınırları genellikle düzensiz görünür
Akut:
- En sık neden akselerasyon-deselerasyon kuvvetleri, daha az görülen neden ise direkt travma
- Başın sagital eksendeki hareketi parasagital köprü venlerinde gerilmeye neden olur
Kronik:
- Kapsüllü hemoraji büyük olasılıkla köprü venlerdeki tekrarlayıcı küçük kanamalar sonucu oluşur.
**ETİYOLOJİ**
Akut:
- En yaygın tipi intrakranial hematom (%66-70)
- En sıklıkla serebral yapılarında falx serebri ve tentorium serebri'de gelişir.
- İnsidans 15-24 yaşında pik yapar, 75 yaş üzerinde ikinci piki yapar.
- Motorlu taşıt kazası tümü içinde en sık neden
• Koagulopati: INR >2 olması kanama riskini 2 kat artırır.
• INR >3 olması daha geniş volum ve artmış ekspansiyon ile ilişkilidir.
Kronik:
- En sık bebeklerde ve atrofili yaşlılarda görülür: Altta yatan beyin infarktı ile ilişkilidir.
- Hastaların %75'i 50 yaşın üzerindedir.
**TANI BELİRTİ VE BULGULAR**
Akut:
- Tanıların 1/5'i otopsi sırasında ortaya çıkarılır.
- Sıkça intoksikasyon veya serebrovasküler olay olarak yanlış tanı alır.
- Baş ağrısı ve bozulmuş bilinç durumu: %50 bilinç kaybı ile getirilir
Subakut/Kronik:
- Baş ağrısı, bulantı, kusma ve nöbetler sık semptomlardır.
**Fizik Muayene**
Akut:
- Baş ağrısı veya bozulmuş bilinç durumu
- En yaygın klinik bulgular hemiparezi veya hemiplejidir:
• %40-65 oranında görülür
• SDH karşı tarafında motor defisit %60-85
- %28-79 olguda pupiller anormallik:
• SDH ile aynı tarafta gelişecektir (%70-90).
- Nöbetler %10 olguda başlangıçta görülebilir.
- 1/3'ünde papil ödem
Kronik:
- Bulgular çeşitlidir ve diğer hastalıkları taklit eder.
**TEMEL TETKİKLER**
- Hikayeden çıkarılacaklar: Yaralanma kinetiğinin mekanizması
- Nörolojik durum: Hastanın bazal ve olay anında
- Komplike edici faktörler:
• Tıbbi geçmiş, ilaçlar
• Alerjiler, ilaç kullanımı
• Acil nörolojik değerlendirme
- Glaskow Koma Skoru (en önemlisi, sıvı resüsitasyonu nu takiben)
- Beyin sapı refleksleri
**TANISAL TESTLER VE DEGERLENDİRME**
**Laboratuvar**
- Arteriyel Kan Gazları, Tam kan sayımı, glukoz, elektro litler, Protrombin zamanı (PT), Parsiyel Tromboplastin Zamanı (PTT)
- Kan etil alkol düzeyi, ilaç düzeyleri
**Görüntüleme**
- Diğer gerekli travma çalışmaları ile birlikte Kranial BT
Akut:
- Karakteristik BT bulgusu hemisferik konveksite
üzerinde uzanan ay şeklinde pıhtı
- Hematomun medial sınırı düzensiz olabilir
- Değişik dansitelerde görülen pıhtı aktif kanama bulgusu olabilir.
- Çoğu intrakranial lezyonlarla birliktedir (%60)
- Hematom, intrakranial hacmin %2'sinden büyükse prognoz kötüdür.
Kronik:
- Olaydan 2-3 hafta sonra lezyon BT'de izodens olabileceği için, MR daha iyi bir tercihtir.
- BT'de 3 haftadan uzun süren lezyonlar hipodens görünebilir.
**TEDAVİ**
**İLK STABİLİZASYON TEDAVİ**
- Hava yolunu kontrol et ve gerekiyorsa resüste et. Rutin hiperventilasyon serebral perfüzyon basıncını azaltması nedeniyle artık önerilmemektedir.
- Kontrollü ventilasyon hedefi PCO2 35-40 mm Hg arasında tutacak şekilde olmalıdır.
**AS TEDAVİSİ/PROSEDÜRLERİ**
**Akut**
- Hızlı ve erken beyin cerrahisi konsültasyonu (< 4 saat)
- Burrhole durumu kötüleşen hastalarda kullanılabilir
- İKB monitör anormal BT bulguları olan entübe hastalarda gereklidir.
- Subdural boşaltan port sistemi SDK akut tedavisinde burr hole'e eşdeğer fayda sağlayan bir başka yöntemdir.
- Küçük SDK'larda nonoperatif tedavi denenebilir.
- Hastanın sıvı ihtiyacı izotonik sıvılarla karşılanmalıdır.
*Kaynakça: Rosen & Barkin's 5-Minute Emergency Medicine Consult, Jerey J. Schaider, MD; Roger M. Barkin, MD, MPH; Stephen R. Hayden, MD; Richard E. Wolfe, MD; Adam Z. Barin, MD, MPH; Philip Shayne, MD; Peter Rosen, MD pg.1097*