Tibia ve fibula kırıklarında cerrahi konsültasyon/sevk kriterleri nelerdir?
Proksimal tibia kırıklarında ortopedik sevk için endikasyonlar
Açık kırıklar
vaskülizasyon bozukluğuna sebep olabilecek kırıklar
akut kompartman sendromuna (AKS) neden olabilecek kırıklar için acil cerrahi konsültasyon gereklidir.
Akut kompartman sendromu: Çoğunlukla, özellikle uzun kemik kırıklarını içeren önemli travmalardan hemen sonra gelişir, ancak travmatik olmayan durumlar bir rol oynayabilir. Kayda değer bulgular arasında belirgin yaralanma ile orantısız ağrı, etkilenen bölmede kasların pasif gerilmesi ile ağrı gibi semptomlar örnek verilebilir.
Sadece birkaç milimetre bile olsa herhangi bir derecede yer değiştirme veya depresyona sahip kırıklar,
Şüpheli veya belgelenmiş menisküs veya bağ yaralanması ile ilişkili olanlar, 48 saat içinde ortopedik konsültasyonu hak eder.
Tibial şaft kırıkları Çoğu doktor, travmatik tibia kırıklarını kesin bakım için ortopedistlere yönlendirir. Bunun nadir istisnaları küçük, yer değiştirmemiş kırıklardır. Bu tür kırıkları yöneten doktorlar, uzun bacak alçılarının uygulanmasında ve yönetiminde yetkin olmalıdır.
Açık kırıklar, nörovasküler yaralanma veya kompartman sendromu kanıtı olan kırıklar ve diz veya ayak bileği çıkığı ile ilişkili kırıklar (hemen redüksiyonu yapılmalıdır) için acil cerrahi sevk gereklidir.
Açık tibia kırıklarında cerrahi müdahaleye kadar geçen süre enfeksiyon riski ile ilişkilidir: altı saatten uzun bir gecikme riski artırır.
Ciddi şekilde parçalanmış kırıklar ve belirgin şekilde yer değiştirmiş kırıklar için (nörovasküler sorun olmadığı varsayılarak) acil sevk (yaralanmadan sonraki bir veya iki gün içinde) gereklidir.
Fibula kırılarında ortopedik sevk kriterleri nelerdir? ORTOPEDİK SEVK ENDİKASYONLARI
Önemli ezilme yaralanmaları,
açık kırıklar,
tibia kırığı ile ilişkili fibula kırıkları,
lateral kompartman sendromu,
peroneal sinir hasarından şüphelenilen kırıkların tümü , bir ortopedi cerrahı tarafından acil değerlendirme gerektirir.
Parçaların önemli ölçüde örtüştüğü, kısaldığı veya açılandığı yer değiştirmiş kırıklar; ve parçalı ideal olarak yaralanmadan sonra 48 ila 72 saat içinde ortopedik konsültasyonu hak eder.
Ayak bileği eklemine (eklem içi) uzanan distal fibula kırıkları, özellikle deltoid bağ yaralanması ile ilişkili olduğunda, stabil olmayan bir ayak bileği ile sonuçlanabilir. Hem medial hem de lateral ayak bileğini içeren bu tür yaralanmalar, ağırlık taşıyan radyografileri veya bilgisayarlı tomografiyi (BT) ve ortopedik sevki içeren ek görüntüleme gerektirir.
Spiral kırıklar, pronasyon ve dış rotasyon mekanizmasından kaynaklanır ve sıklıkla sindesmoz yırtıklarını içerir. Bunlar cerrahi stabilizasyon olmadan redükte kalmayabilir ve konservatif olarak tedavi edilenler için ortopedik konsültasyon veya tekrar radyografilerle yakın takip gerektirebilir.
Yaralanma diz veya ayak bileği ekleminin yanı sıra lateral bacağı da içeriyor gibi görünüyorsa, eklemin ortopedik değerlendirmesi fibula yaralanmasına göre önceliklidir. Kompleks ve parçalı fibula kırıkları cerrahi stabilizasyon gerektirir (genellikle bir plak, çift plaklama tekniği veya intramedüller çivi ile).
Pilon (çekiç) kırıkları, güçlü bir eksenel yük talusu distal tibiaya doğru ittiğinde parçalanmış distal tibia kırığına yol açtığında ortaya çıkar. Yaklaşık yüzde 75 ila 85'inde ilişkili fibula kırıkları vardır. Bunlar acil ortopedik konsültasyon gerektirir.
Proksimal fibula başı veya boyun kırıkları (Maisonneuve kırıkları) sindezmotik bağ kompleksindeki (yani, tibio-fibular bağ) yırtıklar nedeniyle sıklıkla kararsızdırlar. Radyografiler talusta bir kayma veya ilişkili deltoid bağ bozulmasının diğer kanıtlarını ortaya çıkarırsa, ortopedi cerrahına sevk belirtilir.
Semptomlar iyileşme için normalde gereken süreyi aştığında (yaklaşık 8 ila 12 hafta), komplikasyonsuz görünen kırıklar için bile ortopedik konsültasyon gereklidir.
Dr.İrem Şafak Çendek
Kaynakça: