Hastalar asfalt veya makadam yol gibi kaba bir yüzeye düşmüş şekilde gelebilir. En sık olarak yüz, alın, çene, eller ve diz derisi aşınır. Pigmentli yabancı partiküller dermis içine emdirildiğinde dövme meydana gelecektir. Patlayıcı bir dövme şekli de havai fişek, ateşli silahlar ve ev yapımı bombaların kullanımıyla görülebilir.
Neler Yapılmalı?
- Yarayı musluk suyu, normal salin veya epidermal ve dermal deri hücrelerine zarar vermeyen diğer ürünlerle temizleyin.
- Gerekiyorsa tetanoz profilaksisi uygulayın.
- Patlayıcı dövme ile partiküller genellikle derine gömülür ve plastik cerrahi tarafından değerlendirilmesi gerekir. Dermise gömülen parçacıklar kalıcı dövmelere dönüşebilir. Büyük (birkaç santimetrekareden fazla), dermisin derinliklerinde veya deri altı dokularda olan sıyrıklar da plastik cerrahi görüşü ve/veya deri grefti gerektirebilir.
- Yüzeysel sıyrıklarda ve aşındırıcı dövmelerde; bölge genellikle %2 viskoz lidokain, %4 lidokain solüsyonu veya LET (lidokain %4, epinefrin 1:2000, tetrakain %0,5) ile ıslatılmış gazlı bezin yaklaşık 5 dakika boyunca doğrudan yaranın üzerine uygulanmasıyla yeterince uyuşturulabilir.
- Bu başarılı olmazsa, geniş alanlar için bir spinal iğne (25-27 gauge, 1,5-3 inç) kullanarak %1 veya %2 lidokain ile lokal anestezi olarak infiltrasyon yapın.
- Katran veya yağ içeren yaralarda debridmandan önce basitrasin merhemi uygulanması bu kirleticilerin çözülmesine ve gevşemesine yardımcı olacaktır.
- Yara daha sonra serum fizyolojik veya %1 (seyreltik) povidon-iyot (Betadine) solüsyonu içeren bir gazlı bezle temizlenmelidir. Ağır kontamine yaralar için, klorheksidin emdirilmiş bir cerrahi fırça kullanın (klorheksidin yaralı bölgelerden iyice durulandığı sürece, çünkü zamanla yaralarda hafif doku toksisitesi ile ilişkilidir).
- Sıkışmış materyal kaldığında, yarayı temizlemek için steril sert bir diş fırçası kullanın veya herhangi bir kalıntıyı kazımak için 10 veya 15 numara bistüri bıçağının yan tarafını kullanın (dermabrazyon). Çalışırken, ilave yabancı partikülleri ortaya çıkarmak için yara yüzeyini normal salinle ıslatılmış gazlı bezle sürekli olarak temizleyin. Büyük granüller bistüri bıçağının ucuyla çıkarılabilir.
- Küçük yaralar açık bırakılmalı ve kayganlaştırıcı merhem veya vazelin sürülmelidir. Hastaya bölgeyi günde iki veya üç kez nazikçe yıkaması (ovalamaması) ve yara kuruyana kadar ve yeni bir epitel tabakası altında rahatlayana kadar merhem uygulamaya devam etmesi söylenmelidir; bu birkaç hafta sürebilir. Merhemlerin aşırı uzun süre kullanılması normal iyileşme yerine dokunun maserasyonuna yol açabilir.
- Daha büyük bir yara yeterince temizlendiğinde, bir alternatif de Adaptic (yağ emülsiyonu) gazlı bez artı koruyucu kuru gazlı bez kaplamalı merhem gibi yapışık olmayan bir pansuman kullanmaktır. Pansuman değişimini 2 ila 3 gün içinde planlayın.
- Gömülü parçacıkları göz ardı etmeyin. Tamamen çıkarılamazlarsa, hastayı kalıcı dövme olasılığı hakkında bilgilendirin ve bir plastik cerrah tarafından değerlendirilmesini sağlayın.