Vakum Fenomeni Vakum fenomeni vücutta normalde gaz içermemesi gereken intervertebral bir bölgede enfektif olmayan gaz birikimi olmasıdır . Genellikle nukleus pulposus ve anulus fibrozis dejenerasyonuna bağlı olarak intervertebral disk mesafesinde ortaya çıkan boşlukların, etraftaki sıvıların vakum ile vaporizasyonu, düşük dansiteli gaz ile dolmasına sebep olur. Mekanizması kesin olarak bilinmemektedir. Bu gazın %92’si azot, geri kalanı oksijen ve karbondioksittir . Vakum fenomeni ilk defa 1940 yılında Fick tarafından, traksiyona alınan eklemlerde fark edilmiş ve 1942 yılında Knuttson, bu fenomenin intervertebral disk dejenerasyonu ile ilişkili olduğunu bildirmiştir . Larde ve ark. yaptığı bir çalışmada 40 yaş üzerindekilerde direk grafilerde %12, lomber BT de %50’nin üzerinde vakum fenomeni tespit etmişlerdir. 40 yaş üstü hastalarda çeşitli sebeplerle çekilmiş BT’lerde vakaların %46’sında vakum fenomeni tespit edilmiştir. Yine aynı çalışmada 60 yaşın üzerinde direk grafilerde ve lomber BT de sırasıyla %19 ve %73 oranında vakum fenomeni tespit etmişlerdir. Vakum fenomeni dejeneratif intervertebral disklerde sık rastlanan bir bulgudur. Vakum fenomeni çoğunlukla dejeneratif intervertebral disklerde ve genellikle lomber bölgede görülür . Bir çalışmada vakum fenomeninin özellikle mikroorganizmalara bağlı piyojenik diskitiste de oluştuğu, intervertebral vakum fenomeninin benign vertebral kompresyon fraktürlerinde de görülebildiği, benign bir lezyon olduğu, hatta multiple myelom gibi bazı malignitelere bağlı kompresyon fraktürlerinde de oluşabildiği bildirilmiştir Morishita ve ark. yaptığı bir çalışmada vakum fenomeni bulunan hastalarda mevcut olan alt bel ağrısının sabahları, ayağı kalkınca ve hava değişimleri olduğunda arttığını bildirmişlerdir. İntravertebral veya intervertebral alandaki gazın epidural alana geçebildiği ve spinal sinir köküne bası nedeniyle bel ağrısına sebep olduğu bildirilmiştir . Yasuoka ve ark. yaptığı bir çalışmada vakum disk fenomeni olarak bilinen intradiskal gaz oluşumunun lomber disk hernili hastaların çok az bir kısmında görülebildiğini, bu gazın kistleşerek kitle etkisi yapıp sinir kökü basısı yaparak şiddetli bel ağrılarına sebep olduğunu bildirmişlerdir. Bizim hastamızda lomber bölgede ağrı vardı ancak ağrısı sinir köküne disk basısından kaynaklanmaktaydı. ‼️Acil servise bel ağrısı nedeniyle başvuran özellikle disk dejenerasyonu olan yaşlı hastaların, direk grafi ve vertebra tomografilerinde vakum fenomenine rastlanabileceği, bu hastalarda vakum fenomeninin kitle etkisi yaparak ağrı yapabileceği akılda tutulmalıdır.         Dr.F.Beyza DEMİREL         Kaynakça: : 1. Stäbler A, Schneider P, Link TM, Schöps P, Springer OS, Dürr HR, et al. Intravertebral vacuum phenomenon following fractures: CT study on frequency and etiology. J Comput Assist Tomogr 1999; 23: 976-80. 2. Stallenberg B, Madani A, Burny F, Gevenois PA. The Vacuum Phenomenon: A CT Sign of Nonunited Fracture. AJR Am J Roentgenol 2001; 176: 3. Gulati AN, Weinstein ZR. Gas in the spinal canal in association with the Lumbosacral Vacuum Phenomenon: CT findings. Neuroradiology 1980; 20: 191-2. 4. Larde D, Mathieu D, Frija J, Gaston A, Vasile N. Spinal vacuum phenomenon: CT diagnosis and significance. J Comput Assist Tomogr 1982;